اصولاً کالاهای قاچاق از مناطق مرزی وارد می‌شوند و سپس در تمام کشور توزیع می‌شود. لذا مرزها از این لحاظ دارای اهمیت بسیار زیادی هستند. یکی از مناطق مرزی مهم و حساس خاورمیانه که به ویژه در سال‌های بعد از انقلاب اسلامی دست‌خوش حوادث گوناگونی در ابعاد نظامی، سیاسی، امنیتی و... بوده است، مناطق مرزی ایران با کشورهای همسایه‌اش می‌باشد. پدیدة قاچاق به عنوان یک تهدید جدی بر سر راه تجارت آزاد، در مناطق مرزی کشور به اشکال مختلفی صورت می‌گیرد. مسأله قاچاق در کشور ما به دلیل شرایط خاص جغرافیایی برای ورود و خروج کالا و نیز نبود شرایط با ثبات در کشورهای همسایه، بسیار قابل توجه است. هدف از انجام این تحقیق، بررسی و ارزیابی وجود یا عدم وجود رابطه بین میزان فاصله روستاهای بخش خاو و میرآباد از مرز و میزان تأثیرگذاری قاچاق در آن‌ها می‌باشد. روش پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و بنا بر روش توصیفی و همبستگی است. روستاهای واقع در بخش خاو و میرآباد شهرستان مریوان جامعه آماری این تحقیق را تشکیل می‌دهند که برای گردآوری اطلاعات با توجه به فاصله‌ی روستاها از مرز با روش نمونه‌گیری طبقه‌بندی شده و به صورت تصادفی 5 روستا انتخاب و برای پرسشگری با استفاده از فرمول کوکران 140 خانوار به عنوان نمونه مورد سؤال قرار گرفته‌اند. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که رابطه ای معکوس میان میزان درآمد حاصل از قاچاق کالا و فاصله از مرز با ضریب 499/0- در روش پیرسون و 580/0- در روش اسپیرمن با سطح معناداری 01/0 (99 درصد) وجود دارد. همچنین بین میزان افراد مشغول به قاچاق در روستاها و میزان فاصله از مرز، رابطه معناداری مشاهده شد. به این صورت که در روستاهای نزدیک مرز، میزان افراد مشغول به قاچاق کالا افزایش پیدا می‌کند، تا جایی که به 100 درصد می‌رسد و با فاصله گرفتن از مرز در روستاهای با فاصله متوسط یا دور از مرز این میزان کاهش پیدا می‌کند، تا جایی که به 3/33 درصد (حدود یک سوم) کاهش پیدا می‌کند. این یافته‌ها بیانگر اثرگذاری قاچاق کالا در روستاهای مرزی نسبت به روستاهای دورتر از مرز می‌باشد. با توجه به یافته‌های پژوهش راهکارهای اجرایی مانند اشتغالات جایگزین فعالیت قاچاق با توجه به توانمندی‌های منطقه، جهت توسعه این منطقه و کاهش قاچاق کالا، و غیره پیشنهاد می‌شود‌.

کلمات کلیدی