هدف از ارایه این مقاله بررسی این ادعاست که اولا تربیت فعالیتی ارزشی است و ثانیا بررسی جایگاه تربیت ارزشی در نظام آموزش و پرورش ایران است. پرسش اساسی آن است که آیا باید تربیت با ارزش‌ها عجین گردد و فعالیتی مملو از ارزش‌ها باشد و یا آنکه باید این فعالیت در برابر ارزش‌ها ادعایی بی‌طرفانه داشته باشد. از یک سو طرفداران قسم نخست با تاکید بر روی برخی اصطلاحات نظیر تربیت منش از طریق مجابی، تربیت اخلاقی، تربیت اجتماعی و یا تربیت برای دموکراسی مواضع خود را در تنوع قابل ملاحظه‌ای عرضه داشته‌اند. این نوع تربیت، تبیینی است که شامل تدریس ارزش‌ها در محیط آموزشی می‌شود. از سوی دیگر پیروان موضع بی‌طرفی تربیت در قبال ارزش‌ها بر این باورند که مربیان در امر تربیت نباید ارزش‌های معینی را منتقل کنند، چراکه آن منجر به تلقین ارزش‌ها می‌شود. در این مقاله با استفاده از روش توصیفی تحلیلی نشان داده می‌شود که تربیت ارزشی، جزء ذاتی تعلیم و تربیت محسوب شده و تربیت در قالب هر رویکردی باشد بر پایه استدلال و آزادی عمل به دانش‌آموزان، مجموعه‌ای از ارزش‌ها را منتقل می‌کند. هم‌چنین به نظر می‌رسد در سند (مبانی نظری تحول بنیادین در نظام تعلیم وتربیت رسمی عمومی جمهوری اسلامی ایران) از برخی ساحت‌های تربیت ارزشی همانند تربیت اخلاقی که یکی از مهم‌ترین قلمروهای تربیت ارزشی است،،غفلت شده و تنها در ذیل اهداف تربیت دینی به آن نگریسته شده است. در این مقاله تلاش می‌شود ضمن تبیین رویکردهای عمده ارزشی، تفاوت رویکردهای تلقینی از رویکردهای غیر تلقینی تبیین شود و روش‌های رسیدن به آن‌ها مورد بررسی قرار گیرد و نشان داده می‌شود که اولا خلأ وجودی جایگاه رویکردهای عمده ارزشی به‌خصوص تربیت اخلاقی در سند ملی وجود دارد و ثانیا نظام آموزش و پرورش به منظور تحول ارزشی نیازمند آن است که به همان میزان که به تربیت دینی توجه نشان داده است، به تربیت منشی و اخلاقی نیز به عنوان ظرف تربیت دینی و رویکردی مهم در قلمرو تربیت ارزشی توجه نشان دهد.

کلمات کلیدی