با وجود تحولات صورت گرفته در قرن حاضر در عرصه جهانی نظیر جهانی شدن، ورود به عصر اطلاعات و پیشرفت های صورت گرفته در زمینه تکنولوژی ها و فناوری های تسلیحاتی و نظامی مرزها همچنان یکی از نقاط اولیه شروع جنگ ها و آسیب پذیری کشورها هستند. بر این اساس، مدیریت و کنترل کردن مرزها می تواند نقش برجسته ای در تأمین امنیت و کاهش آسیب پذیری کشور داشته باشد. از آنجا که هدف اصلی پدافند غیر عامل کاهش آسیب پذیری کشور است حرکت به سمت برقراری امنیت در مناطق مرزی می تواند نقش موثری در کاهش آسیب پذیری کشور داشته باشد. در این بین ساکنین مرزی یکی از بازیگران اصلی مناطق مرزی محسوب می شوند که به صورت مستقیم از مدیریت کارآمد یا ناکارآمد در مناطق مرزی متأثر می شوند. بنابراین ساکنین مرزی اولین افراد در کشور هستند که از امنیت و عدم امنیت در مرزها نفع برده یا زیان می بینند بر این اساس، با توجه به ارتباط و وابستگی نزدیک آنها با مدیریت کارآمد مرزها ساکنین مرزی می توانند جهت مدیریت کارآمدتر و کاهش آسیب پذیری منطقه مرزی مشارکت کنند. در این راستا، مقاله حاضر با روشی توصیفی و تحلیلی موضوع ساماندهی و بکارگیری ساکنین مرزی در مدیریت مرزها را با رویکرد پدافند غیر عامل مورد بررسی قرار داده است و نتایج حاصل از این تحقیق بیانگر آن است که ساماندهی و بکارگیری ساکنین مرزی باتوجه شناختی که از جغرافیای انسانی و طبیعی منطقه مرزی دارند، پراکندگی و عدم متمرکز بودن آنها در منطقه مرزی، نبود تأسیسات نظامی و زیربنایی اساسی در مکانهای زندگی آنها که آسیب پذیری را بالا ببرد، داشتن جنبه غیر نظامی ساکنین که با کوچکترین آسیب و حمله زمینه برای حمایت سازمان های بین المللی و افکار عمومی جهانی را فراهم می کند و .... می تواند در مدیریت مرزها با رویکرد پدافند غیر عامل مفید باشد.

کلمات کلیدی