ضایعات جلدی در ماهیان بدلیل عوامل باکتریایی، انگلی، شیمیایی، مکانیکی و ویروسی بسیار شایع است و پیشرفت سریع عفونت و افزایش مرگ و میر در آنان ، توجه خاص به درمان سریعی را می طلبد. موسیر(Allium hirtiofolium) ، گیاهی بومی سرزمین ایران می باشدکه بدلیل داشتن ساپونین در مهار و کشتن سلول‌های سرطانی نقش داردو هم چنین دارای اثرات ضد آلرژی، آنتی باکتری، ضد التهاب و ضد ویروس می باشد. در مطالعه حاضر تعداد 120 عدد ماهی کپور( 10±60 گرم) با محلول کلرور سدیم 3% به مدت 15 دقیقه ضد عفونی شدند. در همه ماهیان تحت آزمایش ابتدا یک برش به طول 5/1 سانتیمتر و به عمق 2 میلیمتر در قسمت پشتی ( سمت چپ ماهیان) ایجاد گردید. سپس ماهیان به 3 گروه 40 عددی تقسیم گردیدند. گروه 1 به عنوان کنترل و دو گروه دیگر به عنوان گروه های تحت درمان با دوز های mg/lit 5 فنی توئین( گروه2) و mg/lit 5 موسیر (گروه 3)در نظر گرفته شدند. در روزهای های0 ،3 ،6 ، 14 و 20 آزمایش و در هر مرحله تعداد 7 عدد ماهی از هر گروه به صورت تصادفی انتخاب شده و از آنها نمونه خون و همزمان از محل ضایعه نمونه های بافتی تهیه گردید. نتایج تغییرات بیوشیمیایی نشان دادکه تغییرات کلسترول و آنزیم های آسپارتات آمینو ترانسفراز (AST) و آلانین آمینو ترانسفراز (ALT) و تری گلیسیرید در گروه 3 نسبت به گروه 1 معنی دار بوده(P<0.05)، ولی در مورد فاکتورهای گلوکز تغییرات معنی داری بین گروه تحت موسیر و کنترل مشاهده نشد. نتایج هیستوپاتولوژی بین گروهها بیانگر پیشرفت وسرعت روند التیام در ماهیان گروه 2 در مقایسه با گروه 1و 3بوده و گروه 3نیز نسبت به گروه 1 ازروند التیام سریعتری برخوردار بود. نتایج مشخص نمود که فنی توئین سدیم و موسیر به روش حمام در روند التیام زخم های جلدی ماهی تاثیر مثبتی داشته اند که می توان با افزایش دوز موسیر به نتایج بهتری نیز دست یافت.

کلمات کلیدی