شناخت ابعاد وجودی انسان از جمله مسایل مهمی است که همواره مورد ‌توجه اندیشمندان بوده و انسان‌شناسان بزرگی در این مسیر تلاش‌های علمی فراوانی داشته‌اند. توجه به ابعاد گوناگون انسان که هر یک می‌تواند منشأ انگیزش‌های گوناگون باشد و سامان‌دادن آن در ساختارهای هماهنگ که تأمین‌کننده نیازهای انسان در عرصه‌های فردی و اجتماعی است، از ویژگی‌های نظام اقتصادی اسلام است. از نظر اجتماعی مسئول بودن یعنی افراد و سازمان‌ها باید با اخلاق و حساسیت نسبت به مسائل اجتماعی، فرهنگی و محیطی رفتار کنند. تلاش برای برقراری مسئولیت اجتماعی، به افراد، سازمان‌ها و دولت کمک می‌کند تاثیری مثبت بر دستیابی به توسعه پایدار داشته باشند. مکتب حیات‌بخش اسلام به عنوان دینی کامل، برای جنبه‌های مختلف زندگی انسان که از آن جمله زندگی اجتماعی است، دارای قوانین و توصیه‌های اخلاقی است که هر فرد مسلمان در مناسبات و رفتارهای اجتماعی ملزم به رعایت آن‌هاست. «هدفداری»، «مسئول‌بودن»،«اختیار»، «برخورداری از حیات جاوید» و «دو بُعدی بودن» از مهم‌ترین مبانی انسان‌شناختی در مکتب اسلام است که از مسلمان شهروندی مسئولیت‌پذیر و متعهد نسبت به جامعه می‌سازد که می‌تواند از مهم‌ترین عناصر در بهبود کیفیت زندگی در ساختار شهری یا همان توسعه پایدار شهری باشد. در این مقاله با بررسی تعالیم اسلامی در زمینه مسئولیت‌های فردی و اجتماعی شهروند مسلمان در جامعه اسلامی درمی‌یابیم که اسلام می‌خواهد آحاد جامعة اسلامی با عمل به این تعالیم از درون ساخته شوند و در نتیجه هنگامی که به فعالیت اقتصادی پرداختند علاوه براین که اقتصاد را به درجة بالای رشد و شکوفایی می‌رسانند قدم‌های بزرگی در مسیر کمالات برخواهند داشت.

کلمات کلیدی