نقش طایفه شیعه بنی کعب در رویدادهای خلیج فارس نویسنده مسؤل : دکتر عباس سرافرازی دانشیار تاریخ ، هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد ab.sarafrazi@um.ac.ir طاهره علایی کارشناس و پژوهشگر تاریخ چکیده : طایفه بنی کعب از طوایف شیعه در خوزستان ایران و در نواحی حاشیه غربی خلیج فارس می باشند که از دوره صفویه با توجه به اینکه شیعه بودند از ناحیه حفرالباطن میان حجاز و عراق در دوره شاه عبباس اول صفوی به ایران وارد شدند شاه عباس قصد داشت از وجود آنان در مقابل عثمانیان استفاده نماید ، این طایفه به صورت پراکنده با حکومت های صفوی ، افشاریه ، زندیه و قاجاریه همکاری داشتند ، تا پیش از جنگ اول جهانی انگلیسی ها سعی در حفظ روابط خود با کعبیان داشتند اما پس از جنگ جهانی سیاست های آنان تغییر یافت و در منطقه خلیج فارس در صدد تقویت دو قدرت و نیرو برآمدند ، رضاخان در ایران و آل سعود و وهابیت در عربستان به این خاطر آنان در نظر داشتند برخی از دوستان ومتحدان قدیمی خود را در راستای منافع بلند مدت خود کنار بگذارند و چون رضا خان ابزار خوبی برای اهداف آنان بود ، دست وی را در حذف شیخ خزعل بنی کعب باز گذاشتند ، برخی از مسائل مذهبی مانند قیام " سید جابر " از کعبیان در جریان جنگ جهانی علیه سلطه بریتانیا و حمایت شیخ خزعل از احمد شاه قاجار و ارتباط وی با جناح روحانیت ضد استعمار انگلیس مانند سید حسن مدرس و ارتباط و مکاتبات شیخ خزعل با علمای عراق و همچنین نظر مساعد انگلیس برای حمایت از وهابیت همّ بریتانیا را برای خلع شیخ خزعل بیشتر نمود و بایستی گفت تمایل آنان به روی کار آمدن یک حکومت غیر دینی در ایران بود ، رضاشاه با حمله به خوزستان حاکمیت ایران را بر خلیج فارس ضعیف ساخت و با تضعیف خاندان های شیعی امکان توسعه و فعالیت های وهابیت را فراهم ساخت.

کلمات کلیدی