مسکن روستایی به عنوان عنصری مادی و فرهنگی در دهه‌های اخیر از تغییرات و دگرگونی‌هایی وسیعی برخوردار شده است. در این میان، عده‌ای خواهان حفظ چهرة سنتی مساکن روستایی و گروهی نیز چنین تحولاتی را اجتناب ناپذیر و نتیجة فرایند جهانی شدن می‌دانند. در این مقاله تلاش شد تا تأثیر تغییرات فرهنگی در زندگی روستاییان بر الگوی مسکن روستایی مورد بررسی قرار گیرد. روش تحقیق در این مطالعه، از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش، توصیفی- تحلیلی و همبستگی است که بخش عمده‌ای از داده‌های آن بر اساس مطالعات میدانی و با روش نمونه‌گیری (کوکران) از سطح 232 خانوار نمونه‌ی منطقه جمع‌آوری شده است. یافته‌های مطالعه بر اساس نتایج به دست آمده از آزمون‌های همبستگی تیپ پیرسون نشان می‌دهد که ارتباط معنی‌دار و نسبتاً قوی با ضریب 473/0 بین عوامل تغییرات فرهنگی و الگوی مسکن روستایی وجود دارد، به نحوی که شاخص‌های تغییرات فرهنگی حدود 1/35 درصد تغییرات متغیر وابسته را تبیین می‌نماید. رواج فرهنگ مصرف‌گرایی به تنهایی 4/37 درصد بر تغییرات در الگوی مسکن روستایی را توجیه می‌نماید و بیشترین تأثیر را در تحلیل مسیر بر روی شاخص‌های پلان معماری و کیفیت مسکن با ضرایب 36/0 و 23/0 بر جای گذاشته است. در توزیع فضایی رابطه بین تغییرات اجتماعی و الگوی مسکن در هفت روستا، همبستگی مستقیم و نسبتاً کاملی وجود دارد. با توجه یافته‌ها، راهکارهایی شامل استفاده صحیح از مصالح بومی و تعمیر ساختمانهای قدیمی با وسایل رفاهی مدرن و امروزی، کوشش در حفظ و نگهداری از خانه‌های قدیمی و سنتی در روستاها، تدوین سند چشم انداز توسعه ای مسکن روستایی و غیره پیشنهاد شده است.

کلمات کلیدی