صادق‌خان مستشارالدّوله، فرزند جوادخان مستشارالدّوله‌ی تبریزی، از نخبگان دوره‌ی قاجاریه و پهلوی محسوب می‌شود که مناصبی مهم را از دوران مظفرالدین‌شاه تا نیمه‌ی دوران سلطنت رضاپهلوی به‌عهده داشت. در دوران مشروطه، از سوی مردم آذربایجان به وکالت مجلس انتخاب شد و کارش چنان بالا گرفت که هم عضو هیأت تدوین‌کننده‌ی متمّم قانون اساسی شد، هم ریاست مجلس را به‌عهده گرفت، هم وزیر چند وزارت‌خانه شد و هم ریاست مجلس مؤسسانی را برعهده گرفت که به سال 1304 ه.ش.، انتقال سلطنت را از قاجار به پهلوی رقم زد. در این مقاله، نگارنده قصد دارد تعریفی برساخته از هویت را با محک روایتِ صادقِ صادق، از انقلاب مشروطیت، بسنجد و نشان دهد که وی، راوی روایتی است که توان شناسایی پیچیدگی‌های مشکله‌ی کیستی ایرانیان را در دوران مشروطه ندارد. روایت مستشارالدّوله از مشروطه‌خواهی، در چنبره‌ی مجموعه‌ای ناساز از مفاهیم خود، دیگری، ایرانی، اسلامی، و مدرن، قرار می‌گیرد. به دیگر سخن، نخبه‌ای هم‌چون او، نیز از تحریر محل نزاع در باب چیستی غفلت می‌کند. نگارنده گمان می‌کند پیچیدگی مسأله‌ی شناخت در علوم انسانی به‌دلیل ماهیّت دانش‌ها و روش‌های موجود در گستره‌ی علوم انسانی است، و سبب شده پژوهش‌های میان‌رشته‌ای، به‌تدریج، جایگاه تازه‌ای به‌دست آورند. مکتوبِ پیشِ‌رو، بر بنیانی بین‌رشته‌ای استوار شده است.

کلمات کلیدی