مدل های شبیه سازی رشد گیاه از جمله مدل AquaCrop برای پیش بینی اثرات آب و شوری بر روی عملکرد دانه، زیست توده و کارایی مصرف آب گیاهان مختلفی توسعه یافته اند. این مدل ها برای مناطق مختلف با استفاده از داده های اندازه گیری شده در مزرعه واسنجی و صحت سنجی می شوند. این مطالعه به منظور اعتبار سنجی مدل AquaCrop تحت تنش همزمان شوری و کم آبی، در دو سال زراعی 89-1388 و ۹۰-۱۳۸۹ بر روی گندم بهاره در مشهد اجرا گردید. از داده های زراعی سال اول برای واسنجی مدل و داده های زراعی سال دوم برای صحت سنجی مدل استفاده شدند. مقادیر متوسط ریشه دوم میانگین مربعات خطای نرمال شده (NRMSE)، حداکثر خطای نرمال شده (NME)، شاخص سازگاری (d)، ضریب باقیمانده (CRM) و ضریب تعیین (R2) در دو حالت واسنجی و صحت سنجی (در دو سال) برای عملکرد دانه به ترتیب ۳/۱۳ درصد، ۱/۳۶ درصد، ۹۵/۰، ۰۷۲/۰- و ۸۷/۰ و برای زیست توده به ترتیب ۵۹/۱۲ درصد، ۴۶/۳۴ درصد، ۹۲/۰، ۰۵۷/۰ و ۷۷/۰ بدست آمد. همچنین مقادیر متوسط NRMSE، ME، d و CRM برای رطوبت به ترتیب ۸۴/۱۱ درصد، ۷۲/۲۵ درصد، ۹۳/۰و ۰۳۲/۰ و برای شوری به ترتیب ۲۵/۲۶ درصد، ۵/۵۸ درصد، ۹۱/۰و ۱۲/۰- بدست آمد. نتایج نشان داد که عملکرد محصول، زیست توده، کارایی مصرف آب، شاخص برداشت، رطوبت و شوری نیم رخ خاک برای گندم در شرایط شوری و کم آبی به خوبی شبیه سازی شدند هر چند که دقت مدل در شبیه سازی شاخص برداشت و شوری نیم رخ خاک کمتر از سایر پارامترها بود. تحلیل حساسیت نشان داد که مدل نسبت به ضریب گیاهی مربوط به تعرق (KC-Tr)، بهره وری آب نرمال شده (WP*)، شاخص برداشت (HIO)، رطوبت در ظرفیت زراعی، شرایط اولیه رطوبت خاک و دمای هوا حساس تر از سایر پارامترهاست. هر چند دقت پیش بینی مدل با افزایش تنش های شوری و خشکی کمی کاهش یافت اماAquaCrop می تواند مدلی ارزشمند برای شبیه سازی عملکرد گندم بهاره و شبیه سازی رطوبت و شوری در منطقه مشهد باشد. زیرا مدل به پارامترهای ورودی کم نیاز دارد که به آسانی قابل دسترس هستند و یا قابل جمع آوری می باشند.

کلمات کلیدی