آموزش علم سال‌هاست همپای دانش و به‌صورت علم میان‌رشته‌ای بین علوم محض و تربیتی سازمان‌بندی شده و به‌عنوان یک‌رشته آکادمیک جایگاه خود را در جوامع بشری تثبیت کرده است. آموزش علوم در کنار نگاهی کل¬گرایانه به دانش اختصاصی هر علم، توجه موشکافانه به شیوه صحیح و راه درست دانستن و آموختن آن علم نیز داشته است. باوجود پیشرفت جهانی در حوزه آموزش جانورشناسی و محیط زیست هنوز مطالعات جدی در این زمینه در کشور ما صورت نگرفته است. ازآنجایی‌که در آموزش جانورشناسی و محیط زیست سن یادگیری، حس بینایی، کتاب‌های داستانی و تصاویر آن‌ها نقش به سزایی دارد، در این پژوهش تلاش شد تا میزان آموزه‌های جانورشناسی و محیط¬زیستی کودک و نوجوان با رویکرد شناخت تصاویر موردبررسی قرار گیرد. در این تحقیق تعداد 3000 جلد کتاب داستانی کودک و نوجوان از پیش‌دبستانی تا پیش‌دانشگاهی در گروه‌های سنی مختلف مربوط به چهار دهه اخیر به روش تصادفی انتخاب و موردبررسی قرار گرفت. از این تعداد 1635 جلد کتاب با موضوعات غیر مرتبط با حوزه زیست¬محیطی و جانوران کنار گذاشته شدند و 1365 جلد کتاب با رویکرد زیست¬محیطی در حوزه جانورشناسی به‌عنوان جامعه آماری بررسی شد. داده‌ها شامل شناسنامه کتاب (گروه سنی، شمارگان، سال انتشار و ناشر) و مشخصات علمی جانوران (ماهی¬ها، دوزیستان، خزندگان، پرندگان و پستانداران و گروه بی‌مهرگان) استخراج و با نرم‌افزارهای آماری Excel و SPSS تحلیل داده‌ها صورت گرفت. نتایج نشان داد تصاویر مورداستفاده در کتاب‌های بررسی‌شده تناسب چندانی با ویژگی‌های رفتاری – شناختی گروه‌های سنی مربوطه ندارند. به‌علاوه این تصاویر دارای درصد بالایی (40%) از آموزه¬های نادرست محیط¬زیستی با رویکرد حفاظت جانوری هستند. از آنجایی که حفظ محیط زیست ارتباط مستقیم با فرهنگ سازی افراد نسل آینده جامعه دارد و از طرف دیگر بر اساس یافته¬ها و نظریه¬های روانشناسی رشد (از جمله نظریه فروید) شکل¬گیری شخصیت و رفتار هر فرد در سنین کودکی صورت می گیرد؛ نتایج حاصل از این تحقیق لزوم توجه بیشتر به یادگیری صحیح حفاظت از محیط زیست و آموزه-های درست از زیستگاه، مورفولوژی و اکولوژی جانوران را از طریق تصاویر کتاب¬های داستانی در سنین پایین نشان می¬دهد.

کلمات کلیدی