زنبور عسل به طیف وسیعی از مواد مغذی، به منظور تامین نیازهای تغذیه­ای خود جهت رشد و نمو، نیاز دارد. نیازهای ویتامینیزنبور عسل به خوبی شناخته نشده است. به همین منظور برای بررسی اثر تغذیه­ای تیامین (ویتامین1B) بر رشد و نمو غدد هیپوفارنژیال زنبوران کارگر نژاد ایرانی(Apis mellifera meda) در فصول مختلف سال، آزمایشی سه مرحله­ای تحت شرایط طبیعی در موسسه تحقیقات علوم دامی کشور انجام شد. در این آزمایش 20 کلنی زنبور عسل در پنج گروه تغذیه­ای با چهار تکرار مورد استفاده قرار گرفتند. کلنی­های گروه کنترل با شربت شکر 1:1 و کلنی­های آزمایشی به روش مشابه ولی با این تفاوت که شربت شکر با سطوح مختلف تیامین (100، 200، 300 و 400 پی­پی­ام) مکمل­سازی شده بود، تغذیه شدند. عملیات صحرایی در سه فصل (تابستان، زمستان و بهار)، به مدت 45 روز (30 روز تغذیه با شربت و 15 روز نمونه­برداری بعد از تغذیه) در هر فصل انجام گرفت. برای بررسی رشد و نمو غدد هیپوفارنژیال، طول و عرض ده آسینی برای هر زنبور کارگر در سنین 3، 6، 9، 12 و 15 روزگی با استفاده از استریومیکروسکوپ و میکرومتر بر روی پنج زنبور کارگر در هر کلنی اندازه­گیری شد. نتایج آزمایش نشان دادند که سطح آسینی غدد هیپوفارنژیال زنبورهای کارگر در کلنی­های تغذیه شده با سطوح مختلف تیامین در فصول مختلف سال دارای اختلافات معنی­داری بود. در فصل تابستان سطح آسینی در زنبورهای(3 و 6 روزگی) تغذیه شده با سطوح پایین تیامین (100 و 200 پی­پی­ام) بیشتر بود ولی در فصل زمستان (9، 12 و 15 روزگی) و بهار (تمام سنین) زنبورهای تغذیه شده با سطوح بالای تیامین (300 و 400 پی­پی­ام) سطح آسینی بیشتری داشتند (05/0P<). در فصول مختلف سال اوج رشد غدد هیپوفارنژیال در سن 6 یا 9 روزگی بیشتر اتفاق افتاده بود (05/0P<).

کلمات کلیدی