پدیده بلند مرتبه‌سازی در شهرهای بزرگ جهان در نتیجه رواج اندیشه مدرنیسم در معماری و شهرسازی گسترش یافت و در همراهی با رشد جمعیت، کمیابی زمین و مشکلات توسعه افقی در شهرها رواج پیدا نمود. بنابراین، مکان‌یابی این ساختمان‌ها در فضاهای شهری از اهمیت زیادی برخوردارست. پژوهش حاضر تلاش می‌نماید تا عوامل مؤثر بر مکان‌یابی ساختمان‌های بلندمرتبه را در محیط‌های شهری با کمک روش‌های تصمیم‌گیری چندمعیاره معرفی و نسبت به شناسایی پهنه‌های مناسب برای استقرار این ساختمان‌ها در منطقه 9 شهرداری مشهد اقدام نماید. این پژوهش بر تحلیل نتایج مدل پرکاربرد تحلیل شبکه ای(ANP) و مدل تحلیل سلسله مراتبی(AHP) استوار شده است، به طوری که داده¬ها و اطلاعات پژوهش از طریق 25 نفر از کارشناسان خبره بصورت پرسشنامه¬ای گردآوری شد. نتایج پژوهش نشان داد که در روش ANP، معیارهای سازگاری و قیمت زمین با ضریب 143/0 در رتبه اول و سرانه خدمات و تراکم جمعیت در رتبه دوم قرار دارند. درحالی‌که در روش AHP، فاصله از گسل با ضریب 255/0 در رتبه اول و شیب اراضی با ضریب 234/0 در رتبه دوم قرار گرفته است. پس از تهیه نقشه پهنه‌بندی عرصه‌های مناسب برای احداث ساختمان‌های بلندمرتبه، فضایی بین 439 تا 449 هکتار به ترتیب در روش ANP و AHP کاملا مناسب تشخیص داده شده است. در پایان از بین هشت ساختمان بلند مرتبه در حال احداث در منطقه مورد مطالعه، بنابر روش ANP هیچ کدام در پهنه‌های کاملا مناسب قرار نگرفته‌اند، درحالی‌که در روش AHP دو ساختمان آرمیتاژ و مانیا در پهنه کاملا مناسب قرار گرفته‌اند.

کلمات کلیدی