متغیرهای زیادی بر تراز تجاری یک کشور اثر گذار هستند، اما در کشورهای در حال توسعه وابسته به نفت مثل ایران، تغییر در قیمت نفت و یا تغییر در حجم صادرات نفت، می تواند به سرعت روی متغیرهای مهمی مثل تراز تجاری اثر گذار بوده و از این مسیر علاوه بر تغییر در نرخ رشد اقتصادی کشور، روی کسری بودجه و سایر متغیرهای مهم کلان اقتصادی نیز اثر گذار است. از این رو مطالعه ارتباط تغییرات قیمت نفت، تغییر در حجم صادرات نفت و تغییرات نرخ ارز روی تراز تجاری موضوعی مهم و حائز اهمیت است. مطالعه حاضر با هدف تحلیل و بررسی اثر متغیرهای نرخ ارز، قیمت نفت و صادرات حجمی نفت بر تراز تجاری در دو مدل با احتساب صادرات نفت و بدون احتساب صادرات نفت با استفاده از مدل تصحیح خطای برداری انجام گرفته است. نتایج حاصل از برآورد مدل‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت حاکی از اثر گذاری متفاوت متغیرهای تحقیق روی تراز تجاری بوده است. اگر چه قیمت نفت در هر دو مدل در کوتاه‌مدت دارای اثر مثبتی روی تراز تجاری است، اما در بلندمدت اثر آن روی تراز تجاری با نفت منفی و اثرش روی تراز تجاری بدون نفت بی معنا بوده است. افزایش صادرات حجمی نفت نیز در هر دو مدل در کوتاه‌مدت اثری روی تراز تجاری نداشته ولی در بلندمدت اثر آن مثبت بوده است. در نهایت نرخ ارز هم در کوتاه‌مدت و هم در بلندمدت اثر متفاوتی روی تراز تجاری در هر دو حالت داشته است.

کلمات کلیدی