«مسئولین باید به‌سراغ مرزها بروند و مشکلاتش را حل نمایند؛ در غیر این صورت، مرزها به‌سراغ آن‌ها خواهند آمد» (مقام معظم رهبری- مُدَّ ظِلُّهُ العالی). جمهوری اسلامی ایران با داشتن 8731 کیلومتر مرز خشکی و آبی با پانزده کشور مرز مشترک دارد و اگر منطقه‌های خودمختار همچون نخجوان و دبی را به این تعداد اضافه کنیم، در‌می‌یابیم ایران دارای بیشترین تعداد همسایگان مرزی بین کشورهای جهان است و این مسئله، خود به صورت های مختلف، فرصت ها و تهدید‌های متعددی را پیش روی کشورمان قرار داده است. ماهیت مرز به‌شرط وجود طرف مقابل (کشور همسایه) معنا می‌یابد و طرف مقابل یا همان کشور همسایه، نقش برجسته و پنجاه‌درصدی در نظارت بر مرزها، برقراری امنیت در آن‌ها، توسعۀ مرزها و... دارد؛ از این روی، گام اول جهت دستیابی به کنترل و مدیریت بهینه و برقراری امنیت در‌طول مرزهای کشور، شناخت کلی کشور همسایه است. در این میان، با توجه به آنکه ایران دارای 945 کیلومتر مرز خشکی و آبی با افغانستان است و بیشترین مسائل و مشکلات جهت کنترل، مدیریت و امنیت مرزهای کشور در این بخش وجود دارد، شناخت این کشور هم‌مرز با ایران برای دستیابی به هدف‌های مرزی از جایگاه و اهمیت بسیار برای کشور برخوردار است؛ البته اگر به طول مرزهای ایران با افغانستان، مسائلی مانند کانون تولید و توزیع مواد مخدر، تروریسم، بی‌ثباتی سیاسی، فقر، مهاجرت، و اهمیت و جایگاه برجستۀ ژئوپلیتیک و ژئواستراتژیک افغانستان را اضافه کنیم، این اهمیت جهت شناخت، دو‌چندان می شود و از نیاز به ضرورت تغییر می کند. با توجه به وجود این ضرورت، کتاب حاضر با دیدگاهی جغرافیایی برای ایجاد شناخت اولیه و کلی از این کشور همسایه و هم‌مرز با جمهوری اسلامی ایران در‌قالب هفت فصل بدین شرح تدوین شده است: - فصل اول: کلیاتی دربارۀ افغانستان؛ - فصل دوم: جغرافیای طبیعی افغانستان؛ - فصل سوم: جغرافیای انسانی افغانستان؛ - فصل چهارم: جغرافیای اقتصادی افغانستان؛ - فصل پنجم: جغرافیای سیاسی افغانستان؛ - فصل ششم: ژئوپلیتیک افغانستان؛ - فصل هفتم: جغرافیای نظامی افغانستان. در تألیف این اثر، خود را مدیون الطاف کسانی می دانیم که از آثار و نوشته های ارزشمند آنان بهرۀ وافر برده‌ایم. امیدواریم مطالب و مباحثی که در این کتاب بیان می شود، با توجه به ضرورت شناخت کشورهای هم‌مرز با جمهوری اسلامی ایران و در گام نخست، افغانستان بتواند به مسئولان مرزی و پژوهشگران به‌میزانی درخور توجه کمک کند. در پایان، از مرزبانی خراسان رضوی بابت حمایت های مالی برای تهیه و تدوین این کتاب تقدیر و تشکر می کنیم.