کبالت عنصری کمیاب ، ضروری و منحصر بفرد در تغذیه نشخوارکنندگان محسوب شده زیرا بمیزان کم ، آنهم نه در همه بافتها ی بدن دام ، ذخیره می گردد.کمبود این عنصردرجیره نه تنها منجر به بروزسندرم های متعددی همچون کاهش رشد و کم خونی میشود ، بلکه می تواند بدنبال کاهش اشتها ، بیماری کتوز که یکی ازعوارض مهم متابولیکی نشخوارکنندگان میباشد را نیز به دام تحمیل کند. ازآنجائیکه کمبود کبالت با تشکیل ، جذب و استفاده از ویتامین B12 در نشخوارکنندگان ارتباط زیادی دارد ، بنابراین اندازه گیری این ویتامین در سرم و کبد یکی از راه های اساسی در تشخیص کمبود کبالت محسوب می گردد. ازدیگر روشهای شناخته شده در تشخیص مواردکمبود شدید این عنصر، سنجش مقادیراسید متیل مالونیک (MMA) و اسید فورمی مینوگلوتامیک (FIGLU) درادرار میباشد ،هرچند که ترشح ادراری ترکیبات فوق در اواخر روند کمبود کبالت موجب ایجاد محدودیت در بکارگیری آنها در امر تشخیص میگردد.در بین اعمال متفاوتی که ویتامین B12 دربدن انجام میدهد، می توان به نقش آن در سنتز مجدد متیونین از هموسیستئین که یک آمینواسید سولفوردار است، اشاره کرد.عمل فوق با مداخله آنزیم متیونین سنتتاز و انجام عمل متیلاسیون صورت می پذیرد. بنابراین کمبود ویتامین B12 با افزایش سطوح پلاسمایی هموسیستئن همراه خواهد بود.این موضوع در دهه گذشته در انسان و بره به اثبات رسیده و اخیراً نیز هموسیستئین بعنوان شاخصی حساس در تشخیص موارد کمبود کبالت در گاوها مورد توجه قرار گرفته است.مقادیر پلاسمایی هموسیستئین(آزاد و باند شده با پروتیئن) را میتوان با استفاده از روش کروماتوگرافی مایع با عملکرد بالا ( HPLC) و بر طبق روش1993)) Cornwell etal اندازه گیری نمود. درمورد نقش احتمالی افزایش هموسیستئین در خون در بروز استرسهای اکسیداتیو در دام و عوارض قلبی عروقی ناشی از آن درانسان نیز تحقیقاتی صورت گرفته که نتایج آن در مقاله حاضر ذکر گردیده است.در نهایت میتوان گفت که وضعیت جیره های مصرفی نشخوارکنندگان از نظر میزان کبالت و هر گونه کمبود این عنصردر بدن دام را میتوان با تعیین میزان هموسیستئین خون در گله های گاو یا گوسفند مورد ارزیابی قرار داد.

کلمات کلیدی