نیکل یکی از فلزات سنگین است که خصوصیات سمی و حتی کشندگی آن برای انسان، حیوانات و گیاهان تأیید شده است. البته برخی از گیاهان به عنوان گیاهان انباشته کننده این عنصر معرفی شده اند و در تعداد اندکی نیز نیکل به عنوان فلزی سودمند در رشد آنها شناخته شده است . بنابراین بررسی تأثیر نیکل بر رشد گیاه دارای اهمیت است. تحقیق حاضر به منظور بررسی تأثیر غلظتهای مختلف نیکل بر رشد و خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی گیاه جعفری، در شرایط کنترل شده انجام شد. جوانه زنی بذرهای جعفری در ژرمیناتور انجام گرفت و نشاءهای گیاهی به محلول های کشت منتـقل گردیدنـد و در محلول غـذایـی هوگـلنـد حاوی غلـظتـهای : 0، 25/ 0، 5/0 ، 75/0 ،1 ،5/1 ، 2 و 4 ppm نیکل(نیترات نیکل) و در هفت تکرار رشد داده شدند . دوازده هفته پس از اعمال تیمارها، خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی شامل: مقدار کلروفیل، بیوماس گیاهی ، طول ریشه و بخش هوایی ، سطح برگ ، تعداد برگها ، مقاومت روزنه ها و مقدار نیکل در بخش هوایی و ریشه ها مورد سنجش قرار گرفت . نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد که سطوح مختلف غلظت نیکل، تأثیر معنی داری بر خصوصیات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی ریشه و اندام هوایی شامل: وزن خشک و تر ریشه و اندام هوایی، طول ریشه، طول بخش هوایی، تعداد برگ ، سطح برگ و عدد SPAD داشت. در این آزمایش با افزایش غلظت نیکـل، مقدار کمی تمـامی صفات فوق الذکـر به طـور معنی داری نسبت به تیمار شاهد کاهش یافتند. همچنین نتایج حاصل نشان داد که با افزایش غلظت نیکل، مقاومت روزنه ها نسبت به تیمار شاهدبصورت معنی داری افزایش یافت که نتیجه آن کاهش تولید بیوماس ریشه و اندام هوایی است. علائم مورفولوژی سمیت نیکل به صورت نکروزه شدن برگ ها، کاهش قطر ریشه و انشعابات آن و همچنین تغییر رنگ ریشه ها قابل ملاحظه بود. واژه های کلیدی: جعفری، کشت هیدروپونیک، نیکل، Petroselinum crispum.

کلمات کلیدی