ارزیابی ژرم پلاسم نخودهای تیپ کابلی (Cicer arietinum L.) برای تحمل به خشکی چکیده به منظور ارزیابی تنوع ژنتیکی ژرم‌پلاسم نخود برای تحمل به خشکی، 150 ژنوتیپ نخود (تیپ کا بلی) در قالب آزمون مقدماتی اگومنت در دو شرایط تنش خشکی (Ys) و بدون تنش (YP) در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال زراعی 85-1384 مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفتند. شاخص‌های کمی مقاومت و حساسیت به خشکی شامل شاخص‌های تحمل به تنش (STI) ، میانگین بهره‌وری (MP) میانگین هندسی بهره‌وری (GMP) ، میانگین‌هارمونیک (HM) ، شاخص پاسخ به خشکی (DRI) و شاخص حساسیت به خشکی (SSI) براساس عملکرد در شرایط تنش و بدون تنش محاسبه شدند. تنوع ژنتیکی قابل توجهی میان ژنوتیپ‌ها از نظر عملکرد در شرایط تنش و بدون تنش و همچنین شاخص‌های مقاومت و حساسیت به خشکی مشاهده شد که امکان گزینش برای تحمل به خشکی و انجام مطالعات ژنتیکی را آسان می‌نماید. همبستگی‌های مثبت و بسیار معنی‌‌داری بین عملکرد در شرایط تنش و بدون تنش و شاخصهای کمی مقاومت به خشکی وجود داشت. شاخص‌های SSI و DRI همبستگی مثبت و معنی‌داری را به ترتیب با عملکرد در شرایط بدون تنش و دارای تنش خشکی، نشان دادند. ژنوتیپ‌های 4، 5 و 6 یعنی ژنوتیپ‌های MCC 544، MCC 696 و MCC 693 از نظر شاخص‌های مقاومت و پاسخ به خشکی برتر از سایر ژنوتیپ‌ها بودند. با توجه به همبستکی‌های بسیار بالای این شاخص‌ها با عملکرد در شرایط تنش و بدون تنش، این ژنوتیپ ها به عنوان ژنوتیپ‌های کاندیدا برای تحمل به خشکی پیشنهاد می‌شوند. کاربرد نمودار پراکنش سه بعدی و نمودار چند متغیره بای‌پلات نیز نتایج فوق را تآیید نمود. واژه های کلیدی: تنش خشکی، شاخص های تحمل به خشکی و نخود (Cicer arietinum L.)

کلمات کلیدی