هدف از انجام این تحقیق بررسی رفتار تغییر شکل فشاری فولاد چند فازی با آستنیت باقی‌مانده در دماهای مختلف بوده است. با انجام عملیات حرارتی مناسب بر روی فولادی کم آلیاژ با 3/0 درصد وزنی کربن، فولاد چند فازی با مقدار قابل ملاحظه ای فاز آستنیت باقی مانده تولید شد. از دو روش مختلف برای اندازه‌گیری کمی میزان فاز آستنیت در ریزساختار فولاد مورد آزمایش استفاده شد؛ الف) روش تحلیل تصویری ساختارهای به دست آمده با میکروسکوپ نوری و ب) روش تفرق اشعه X . میزان فاز آستنیت باقیمانده با هر دو روش حدود 18 درصد تعیین شد. رفتار تغییر شکل فولاد مورد آزمایش در آزمون فشار در دمای محیط و دماهای بالاتر از آن مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. نسبت استحکام فولاد یاد شده (نسبت استحکام آن در کرنش بالا به استحکام تسلیم) در دمای محیط مقدار بسیار بالایی به دست آمد که به استحکام تسلیم پایین و نرخ کار سختی بالای آن نسبت داده شد. دلیل به دست آمدن چنین نسبت استحکام بالایی با توجه به وجود فاز آستنیت باقی‌مانده در ریزساختار فولاد و امکان تغییر حالت آن به فاز سخت مارتنزیت حین بارگذاری، اثر استحکام بخشی فاز مارتنزیت ایجاد شده (اثرTRIP، (Transformation Induced Plasticity عنوان شد. رفتار تغییر شکل فشاری فولاد مورد آزمایش در دماهای بالاتر از محیط غیر معمول به دست آمد. هم تنش سیلان و هم نرخ کار سختی فولاد با افزایش دما سیر صعودی یافته و در بالاترین دمای تغییر شکل به بیش ترین مقدار خود رسیدند. این رفتار غیر معمول با توجه به افزایش پایداری فاز آستنیت در ریزساختار فولاد با افزایش دما، به فراهم شدن امکان شکل گیری محصولی غیر از فاز مارتنزیت حاصل از تغییر حالت آستنیت حین تغییر شکل نسبت داده شد، با این ویژگی که محصول به وجود آمده برای تأثیر استحکام بخشی در فولاد، از سختی و استحکام کافی برخوردار باشد.

کلمات کلیدی