بررسی تسهیلات پرداختی نظام بانکی در سال های اخیر نشان می دهد که میزان اعطای اعتبارات به بخش کشاورزی از رشد قابل توجهی برخوردار بوده، هر چند این بخش نسبت به سایر بخش های اقتصادی، سهم کمتری را به خود اختصاص داده است. بانک کشاورزی یکی از موسسات مالی است که در سال های پس از انقلاب اسلامی نقش مهمی در تأمین اعتبارات مورد نیاز کشاورزان داشته است به نحوی که در سال 1385 نزدیک به 64 درصد کل اعتبارات کشاورزی استان خراسان رضوی توسط بانک کشاورزی پرداخت شده است. با توجه به اهمیت تأمین مالی کشاورزان استان خراسان رضوی و نحوه تأثیرگذاری آن بر سرمایه گذاری در بخش، با هدف بررسی عوامل موثر بر دسترسی کشاورزان و آثار آن بر سرمایه گذاری در فعالیت های کشاورزی، در سال 1386 مطالعه ای پیمایشی بر روی کشاورزان در دو گروه وام گیرنده و غیروام گیرنده با استفاده از الگوهای تحلیل تمایزی، توبیت و لاجیت صورت گرفت. در این مطالعه از طریق مصاحبه با کشاورزان چهار شهرستان استان خراسان رضوی، 177 پرسشنامه تکمیل شد. نتایج حاصل از برآورد الگوی تمایزی نشان داد متغیرهای تعداد دریافت وام، سابقه استفاده از تسهیلات و تعداد اقساط آخرین وام دریافتی، بیشترین اهمیت را در تمایز بین دو گروه وام‌گیرنده و غیر وام گیرنده دارد. همچنین نتایج برآورد الگوی توبیت نشان داد متغیرهای تعداد دریافت وام درگذشته، درآمد مزرعه ای، سطح زیرکشت و تعداد اقساط به ترتیب دارای بیشترین اهمیت در دسترسی به اعتبارات بانک کشاورزی هستند. نتایج برآورد الگوی لاجیت نشان داد متغیر تعداد اقساط وام دریافتی بیشترین اهمیت را در نحوه استفاده از اعتبارات توسط کشاورزان دارد و پس از آن به ترتیب متغیرهای سطح زیرکشت و سابقه سرمایه‌گذاری قرار دارند. بر اساس نتایج مطالعه، تهیه پروفیل اعتباری کشاورزان، ایجاد نظام تشویقی مناسب برای مشتریانی که سابقه عدم بازپرداخت به موقع ندارند و درنظر گرفتن متغیرهای سیاستی موثر بر سرمایه گذاری به منظور افزایش بهره وری وکاهش فقر در بخش کشاورزی پیشنهاد شد.

کلمات کلیدی