در این مقاله با استفاده از داده های میدانی مربوط به 3150 نمونه منافع عملیات حفاظت خاک در مزارع گندم دیم استانهای گلستان، زنجان، کرمانشاه، کردستان، همدان، آذربایجان شرقی و غربی مورد ارزیابی اقتصادی قرار گرفته است. برای این منظور از چارچوب مفهومی استفاده شده است که ارزش حفاظت خاک را در فرآیندی پویا به صورت تفاوت شبه رانت یا سهم مازاد تولید کننده که از تغییر کیفیت خاک حاصل شده در نظر می گیرد. نتایج بدست آمده نشان می دهد که انجام عملیات حفاظت خاک حداکثر به میزان 10.8 درصد در استان آذربایجان غربی و حداقل 0.2 درصد در استان کرمانشاه از افت کیفیت خاک زراعی جلوگیری به عمل آورده است. بطور متوسط سود سالانه بهره برداری ناشی از حفاظت خاک در طول دوره مطالعه در استانهای گلستان، کرمانشاه، کردستان، همدان، آذربایجان شرقی، زنجان و آذربایجان غربی به ترتیب 45297، 46093، 11428، 15715، 86575، 14547 و 46890 ریال در هکتار برآورد شده است. همچنین به طور سالانه متوسط عملکرد قابل جبران ناشی از حفاظت خاک در این استانها به ترتیب 177، 174، 41، 77، 221، 45 و 180 کیلوگرم در هکتار بوده است. با توجه به یافته ها، ترویج و اشاعه روش های سنتی حفاظت خاک مبتنی بر دانش بومی و یا روش های نوین مبتنی بر فن آوری های نوین، سرمایه گذاری در حفاظت خاک و مساعدت مالی دولت و تخصیص ردیف اعتباری ویژه حفاظت از خاک به عنوان پیشنهاد ارایه شده است.

کلمات کلیدی