نظریة تاریخ ادبی هرمنوتیکی به جای سرگذشت مؤلف و متن، «تاریخ خوانندگان متن» یا «تاریخ ادبیات مخاطبان» را پیشنهاد می دهد. از این دیدگاه، عیار ادبیت یک متن مثلاً دیوان حافظ بر اساس میزان سرزندگی، پویایی و قابلیت مکالمه‌اش با نسلهای روزگاران مختلف سنجیده می‌شود. پس مورخ ادبی، باید «تاریخ تأثیر» حافظ در مخاطبان پس از خود را به نگارش درآورد. او با این کار در حقیقت تاریخ «حیات دیوان حافظ» و «تاریخ معانی شعر حافظ» یعنی سرگذشت یک متن پس از تولد، و حرکت آن در تاریخ را می‌نویسد. این مقاله از رهگذر بازشناسی خوانندگان حافظ در سدة نهم به بررسی پژواک صدای این شاعر در یک سده پس از مرگ وی می‌پردازد و بر اساس اطلاعات بدست آمده از منابع سدة نهم، خوانندگان را بر مبنای نوع خوانشی که از کلام حافظ دارند رده‌بندی می‌کند. همچنین پایگاه اجتماعی حافظ را بر اساس اطلاعات زندگینامه‌ای و نیز القاب و عناوینی که به حافظ می‌دهند نشان می‌دهد و در نهایت سیر تطور موقعیت و معنای شعر حافظ را از سادگی به پیچیدگی و از گفتمان ادبی به درون گفتمان قدسی به تصویر می‌کشد.

کلمات کلیدی