توزیع حجمی آب و تعیین ساعات کار چاههای آب کشاورزی در دشت های کشاورزی کشور، که مشتمل بر 129 دشت با اقلیم های متفاوت می باشند، بر اساس سند مصوب آبیاری کشور توسط وزارت خانه های جهاد کشاورزی و نیرو اجرا می شود. این سند بر اساس مطالعات متخصصان این وزرات خانه ها و سازمان هواشناسی کشور و به روش توصیه شده توسط سازمان فائو تهیه شده است. در این محاسبات، داده های ایستگاههای سینوپتیک کشور در دوره آماری 25 ساله از سال 1970 لغایت 1995 مورد استفاده قرار گرفته است. از آنجا که به نظر می رسد در 15 ساله اخیر تغییرات نسبتاً قابل توجهی در میزان بارندگی و دما در اکثر نقاط کشور مشاهده می شود، که ممکن است ناشی از تغییرات یا نوسانات اقلیمی باشد و از طرفی حداقل 15 سال به طول دوره آماری سوابق هواشناسی کشور افزوده شده است، به نظر می رسد به روز کردن این سند از ضروریات کشاورزی کشور باشد. به خصوص آنکه تخصیص آب به بخش کشاورزی، براساس سطح کشت و ارقام سند صورت می گیرد. به همین منظور طی یک طرح پژوهشی عناصر هواشناسی، نیاز آبی گیاه مرجع و نیاز آبی گیاهان زراعی و باغی در استان خراسان رضوی در دوره های آماری 15 ساله اخیر و کل دوره آماری موجود با دوره ای که سند بر اساس آن تهیه شده است، محاسبه و مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان داد که در اغلب ایستگاهها، دمای هوا افزایش، رطوبت هوا کاهش، بارندگی نسبتاً کاهش و تابش آفتاب و سرعت باد افزایش داشته است که به موجب آنها نیاز آبی گیاه مرجع و نیاز آبی گیاهان عمده مورد استفاده در الگوی کشت افزایش نشان می دهد. بطوریکه اگر کل دوره آماری در نظر گرفته شود، افزایش نیاز آبی گیاه مرجع به طور متوسط تا 47 درصد و اگر تنها 15 ساله اخیر ملاک عمل قرار گیرد، این افزایش در برخی نقاط استان بالغ بر 48 درصد می باشد که در نهایت این امر لزوم بازنگری و به روز رسانی سند را ایجاب می نماید.

کلمات کلیدی