تردیدی نیست که زبان فارسی بر زبان وادبیّات بسیاری از کشورهای جهان و از جمله زبان و ادبیّات ترکی تاثیر فراوان گذاشته و از زبانهای دیگر و بویژه زبان ترکی تاثیر پذیرفته است. در این میان ، مولوی بی تردید در تاریخ ادبی ایران و ترکیه حلقه ی واسطه و واسطه العقد زنجیره ی محکم و استوار زبان فارسی و ترکی است. در این جستار با رویکرد نقد کاربردی(pragmatic criticism) و نقد بلاغی (Rhetorical criticism) که موضوع آن بررسی تاثیر اثر ادبی از لحاظ زیبایی شناسی و کاربرد هنرمندانه ی زبان برای ترغیب و اقناع شنونده است ، بی آن که بخواهیم درباره ی ترک بودن یا نبودن و زبان مادری مولانا (ترکی خراسانی) سخنی به میان بیاوریم ، به بحث در باره ی تاثیر پذیری مولانا از زبان ترکی پرداخته و نشان داده ایم که علی رغم تفاسیر گوناگونی که از عبارت "هی کیم سن؟ "(تو که هستی؟) شده است ، در این جمله ی استفهامی غرض گوینده (شمس تبریزی) مفهومی غیر از پرسش بوده و همین امر جنبه ی بلاغی زیبایی به کلام بخشیده است.غرض بلاغی این پرسش تعجّب و شگفتی و تاکید بر ناتوانی گوینده از درک و شناخت و توصیف شنونده( مولانا) است و شمس تبریزی با آگاهی از ذهن و زبان مولانا به قدرت تاثیر زبان ترکی در روح مولوی پی برده و احوال لفظ را شناخته و آن را به مقتضای حال مولوی و در اوّلین لحظه ی دیدار بیان کرده و آن تاثیر شگرف و دگرگونی روحی و شیفتگی و از خود بی خودی و تولّد دوباره را با عبارت "هی کیم سن؟!" در او به وجود آورده است.

کلمات کلیدی