یکی از عوامل کلیدی و مهم در مدیریت آب کشاورزی و افزایش بهره وری آب، برآورد دقیق نیاز آبی گیاهان است. امروزه در سیستم های جدید آبیاری سعی می شود تبخیر از سطح خاک حذف گردد تا تلفات به این طریق در حد امکان به حداقل برسد. در چنین شرایطی برآورد صحیح تعرق گیاه و روش های محاسبه آن اهمیت بسیاری خواهد داشت. در این مطالعه تلاش شده است با استفاده از مدل توازن انرژی و سنجش دمای برگ، تعرق گیاه تخمین زده شود. برای دستیابی به این هدف، سطحی مشابه سطح تبخیر کننده (برگ گیاه) به عنوان سطح مرجع تعریف شد که در شرایط مشابه گیاه قرار گیرد با این تفاوت که تبخیر نمی کند. با این فرض و کاربرد مدل توازن انرژی و اندازه گیری اختلاف دمای سطح مرجع و گیاه و تابش خالص مدلی ارائه شد که میزان تعرق گیاه را در مقیاس های مختلف ساعتی و روزانه در مقایسه با مقادیر اندازه گیری شده تعرق به روش وزنی با دقت مطلوبی برآورد می نماید. حداکثر تفاوت در محاسبه تعرق در این مدل نسبت به مقادیر اندازه گیری شده، 36/0 میلی متر در روز بود که نشان می دهد مدل ارائه شده در برآورد تعرق واقعی گیاه عملکرد مطلوبی دارد. ضمن اینکه استفاده از سطح مرجع ساخته شده از جنس کاغذ صافی به رنگ سبز، باعث برآورد دقیق تری از تعرق گیاه شد. در این تحقیق امکان جایگزینی حداکثر دمای گیاه به جای دمای سطح مرجع بررسی گردید که طی آن یک رابطه خطی با ضریب همبستگی 868/0 بین مقادیر دمای سطح مرجع و حداکثر دمای گیاه حاصل شد که نشان می دهد در شرایطی که سطح مرجع در دسترس نیست امکان حل مدل به کمک دمای حداکثر گیاه وجود دارد. در نهایت نتایج آنالیز حساسیت مدل نشان داد که مدل نسبت به مقادیر دمای گیاه بیشترین حساسیت و نسبت به مقادیر تابش خالص کمترین حساسیت را دارد. لذا تنها با اندازه گیری نسبتاً دقیق دما های مورد نیاز مدل (برگ گیاه، سطح مرجع و هوا) و تخمینی از تابش خالص گیاه می توان میزان تعرق گیاه را با دقت مطلوبی برآورد کرد.

کلمات کلیدی