تاکنون دیدگاه های مختلفی پیرامون تحول توانش فضایی کودکان مطرح شده است. پژوهش ها نشانگر اهمیت توانش فضایی کودکان در مجموعه گسترده ای از وظایف روزمره و تکالیف تخصصی است. از این رو شناخت عوامل مؤثر بر توانش فضایی می تواند به درک بیشتر پیچیدگی های این سازه مهم تحولی کمک نماید. هدف مطالعه: این پژوهش به بررسی تحول توانش فضایی کودکان و نقش عوامل موثر بر آن در چارچوب نظریه کوهن وکوهن پرداخت. روش: پژوهش حاضر پژوهشی مقطعی- تحولی بود که در آن نمونه ای متشکل از 234 دانش-آموز در پایه های دوم و پنجم دبستان(دو مدرسه پسرانه و دو مدرسه دخترانه) از دو منطقه با وضعیت اجتماعی- اقتصادی بالا و پایین به شیوه نمونه گیری خوشه ای دو مرحله ای انتخاب شدند. یافته ها: نتایج نشانگر آن بود که بین توانش فضایی کودکان در شناخت تعداد لندمارک-ها(علامت های مشخصه توانش فضایی) در دو پایه دوم و پنجم تفاوت معناداری وجود داشت(001/0p<) و کودکان بزرگتر توانش فضایی پیشرفته تری داشتند. همچنین نتایج حاکی از ان بود که عملکرد پسرها نسبت به دختران در توانش فضایی بالاتر(001/0p<) بود. علاوه بر این تعامل جنسیت(مذکر)، پایگاه اجتماعی- اقتصادی(بالا) و نحوه در رفت و آمد معنادار بود(05/0p<). نتیجه گیری: شناخت و توانش فضایی به عنوان یک عامل مهم در شناخت و تجربه دنیای پیرامون به عوامل مختلفی وابسته است. نتایج این پژوهش بر نقش سن و نیز تعامل آن با متغیرهای جنسیت، پایگاه اجتماعی- اقتصادی و میزان تجربه محیطی در تبیین تحول توانش فضایی کودکان تاکید نمود. هچنین نتایج این پژوهش همسو با پژوهش های دیگر در تایید نظریه کوهن و کوهن پیرامون توانش فضایی کودکان بود.

کلمات کلیدی