وضعیت کنونی حاکم بر شهرستان مشهد بیانگر تخلیه جمعیت نواحی روستایی کم توان به سود نواحی پر توان یعنی مادرشهر مشهد، حاشیه و روستاهای مجاور می باشد. در این فرآیند نامطلوب، مقصد مهاجرت ابتدا روستاهای پیرامون مشهد و سپس حاشیه و شهر مشهد-که فاقد زیرساختهای اجتماعی، اقتصادی کافی است- می باشد نتیجه آن؛ تخلیه روستاها، افزایش جمعیت حاشیه نشین و فشار بیشتر بر ساختار ناتوان شهر مشهد، افزایش آسیب های اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی خواهد بود. از این رو مطالعه حاضر به بررسی وضعیت مهاجرت و عوامل موثر بر آن در سکونتگاههای روستایی شهرستان مشهد می پردازد. روش تحقیق این پژوهش توصیفی- تحلیلی می باشد و ابزار تحقیق نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن طی سالهای 1385-1365 و پرسشنامه آبادی در 41 روستای نمونه است. متغیر وابسته تحقیق موازنه جمعیت و متغیرهای مستقل؛ فاصله تا مادر شهر مشهد، اشتغال و سطح برخورداری از 6 نوع خدمت می باشد. بررسی ها نشان می دهد بر اساس موازنه 20 ساله جمعیت، 70% روستاهای شهرستان مشهد در سال 1385 مهاجرفرست بوده اند، همچنین عمده جمعیت روستایی در بخشهای محدودی از شهرستان یعنی شمال شرق و شمال غرب مادرشهر مشهد متمرکز می باشد، نتایج حاصله از آزمون همبستگی بیانگر این مطلب است که با کاهش فاصله از مادر شهر مشهد، موازنه جمعیت روندی افزایشی به خود می گیرد. این امر به دلیل وجود فرصت های شغلی در بخش غیرکشاورزی یعنی صنعت و خدمات در روستاهای مجاور مادرشهر مشهد می باشد. همچنین برخورداری از امکانات خدماتی تاثیر چندانی بر نگهداشت جمعیت روستایی شهرستان مشهد نداشته است. در مجموع شرایط موجود حاکی از عدم تعادل فضایی در سطح شهرستان مشهد می باشد

کلمات کلیدی