به منظور مطالعه روند تولید و تجمع ماده خشک و انتقال مجدد مواد فتوسنتزی به دانه، آزمایشی مزرعه ای در قالب طرح کرتهای دو بار خرد شده در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی طرق مشهد بر پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سالهای زراعی به 86- 1385 و 87 - 86 و تنش رطوبتی از مرحله گرده افشانی تا رسیدگی به اجرا در آمد. تیمار آبیاری در کرت های اصلی شامل آبیاری مطلوب در طول فصل رشد و رقم (C-81-10 ،9212 ،9207 ،9205 ،9203 ،9116 ، تیمار ژنوتیپ در کرت های فرعی شامل هفت ژنوتیپ جدید گندم ((C-81-10 ،9212 ،9207 ،9205 ،9203 ،9116 ،و لاین های شماره 9103 بود . نتایج تجزیه مرکب نشان داد، با اعمال تنش رطوبتی، میزان ماده خشک انتقال یافته، بازدهی انتقال مجدد ماده خشک و درصد انتقال افزایش یافت. با جلوگیری از فتوسنتز جاری، میزان ماده درصد نسبت به تیمار آبیاری کامل ( 1 / 18 و 6 ، مجدد ماده خشک به ترتیب حدود 15 43/ 60 درصد کاهش و 1 / خشک انتقال یافته و بازدهی انتقال مجدد ماده خشک و درصد انتقال مجدد ماده خشک به ترتیب حدود 44 درصد کاهش، 8 درصد نسبت به استفاده از فتوسنتز جاری افزایش یافت. اعمال تنش رطوبتی و جلوگیری از فتوسنتز جاری پس از گرده افشانی علاوه بر محدودیت منبع، 9103 و 9116 بالاترین عملکرد دانه و میزان ماده ،C-81- شد. با توجه به این که ژنوتیپ های 10 RWC و CTD باعث محدودیت مخزن و کاهش خشک انتقال یافته را به خود اختصاص دادند، می توان آنها را به عنوان ژنوتیپ های امید بخش و مناسب جهت استفاده در برنامه های اصلاحی مناطق با عملکرد دانه به ویژه در مرحله آبکی دانه، نشان داد که می توان از این دو RWC و CTD خشک و نیمه خشک پیشنهاد نمود. همبستگی قابل توجه صفت به عنوان معیار انتخاب در برنامه های اصلاحی استفاده کرد.

کلمات کلیدی