به منظور ارزیابی تنش خشکی و مقادیر مختلف پتاسیم بر تجمع اسمولیت ها و کلروفیل دو گونه کلزا و خردل هندی آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار با استفاده از سه رژیم آبیاری (آبیاری پس از ۵۰( شاهد) ، ۷۰ و ۹۰ درصد تخلیه رطوبتی خاک)، سه میزان پتاسیم مصرفی(صفر، ۱۵۰ و ۲۵۰ کیلوگرم سولفات پتاسیم در هکتار) و دو گونه کلزا (هیبرید هایولا401 و توده بومی خردل در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی زهک، استان سیستان و بلوچستان در سال زراعی 87-88 اجرا شد. خشکی سبب افزایش محتوای پرولین و هیدرات های کربن محلول در برگ در هر دو گونه کلزا و خردل هندی شد . محتوای پرولین در تیمار شاهد در مراحل مختلف رشد کمتر از گیاهان دچار تنش بود. پس از انجام هر آبیاری نیز میزان پرولین به مقدار زیادی کاهش یافت . توده بومی خردل توانایی بالاتری در تجمع مواد اسمولیتی به ویژه هیدرات های کربن محلول نسبت به هیبرید هایولا ۴۰۱ کلزا نشان داد. شد، تنش کم آبی موجب کاهش مقدار کلروفیل آ و ب و و کلروفیل کل برگ شد ولی با کاربرد پتاسیم میزان رنگیزه های فتوسنتزی افزایش یافت. بالاترین محتوای رنگیزه های کلروفیلی در مرحله گل دهی مشاهده شد. مصرف پتاسیم در شر ایط تنش رطوبتی منجر به کاهش در تولید پرولین و افزایش محتوای هیدرات های کربن محلول در برگ شد. عملکرد دانه با محتوی پرولین و هیدرات های کربن محلول در برگ همبستگی منفی و با کلروفیل همبستگی مثبت داشت. از نتایج این پژوهش می توان نتیجه گیری کرد، که تنظیم اسمزی یک مکانیسم مهم در گونه های جنس براسیکا تحت تنش خشکی است و این که ترکیبات آلی و معدنی مانند پرولین، هیدرات های کربن محلول و پتاسیم برگ نقش های کلیدی از این جهت بازی می کنند.

کلمات کلیدی