نواحی پیرامون کلان شهرهای ایران کم و بیش به فرایندهای عمومی و غیرکشاورزی در راستای تحول ساختار اقتصادی مرتبط شده اند. این تحول دارای آثار عمیق جمعیتی ، اجتماعی ، فرهنگی و گاه امنیتی بوده است. منطبق بر این شرایط ، بخش شاندیز به عنوان سرمایه ی پیرامونی برای کلان شهر مشهد، از سال 1375 بستر تغییرات کارکردی قابل توجهی شده است که برآیند آن تحقق ثبات جمعیتی پس از چندین دهه بوده است. در این مقاله بر اساس طیف وسیعی از شاخص های معرف سرمایه های اقتصادی،انسانی،اجتماعی-فرهنگی و محیطی بر تغییرات کارکردی موثر برتحولات جمعیتی تاکید شده است.روش تحقیق توصیفی – تحلیلی و مقایسه ای و در آن از آزمونهای آماری همبستگی،تی استیودنت،کای اسکوئر و یومن-ویتنی استفاده شده است.نتایج تحقیق نشان می دهد که در منطقه مورد مطالعه تحول ساختار اقتصاد از کشاورزی به سوی خدمات کاملا بارز است.روستاهای جاذب جمعیت از نظر رشد کلی اشتغال ،اشتغال گردشگری،خرده فروشی،صنایع چوب و مبلمان و نیزمیزان سواد،مهارت و ساختار سنی برتری معنی داری نسبت به روستاهای مهاجرفرست دارند.به عبارتی شاخص های اقتصادی و انسانی در جذب جمعیت موثر بوده اند.البته در طرح های آتی علاوه بر این دو،ارتقای سرمایه های ارزشمند محیطی و اجتماعی ضرورت دارد.

کلمات کلیدی