یک بخش از مخارج مردم در کشورهای مسلمان مخارج مذهبی است. بررسی این بخش از رفتار اقتصادی جامعه مسلمانان و عوامل مؤثر بر آن که با هدف جلب رضایت خدا یا بیشینه سازی پاداش الهی صورت می گیرد از جنبه های مختلف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی حائز اهمیت است. در مقاله حاضر، اثربخشی درآمد واقعی خانوارهای شهری بعنوان عامل اقتصادی، نرخ های تورم و بیکاری بعنوان عوامل اقتصادی-اجتماعی و تغییر در میزان حمایت ها و تشویق مدیران اجرایی از مخارج مذهبی به واسطه شعارها با عنوان عامل فرهنگی بررسی شده است. با استفاده از داده های طرح درآمد-هزینه خانوارهای مرکز آمار ایران طی دوره 1376 الی 1387 و روش داده های تابلویی، تأثیر متغیرهای مذکور بر مخارج مذهبی واقعی خانوارهای شهری در 28 استان کشور برآورد شده است. نتایج تحقیق با توجه به الگوی اثرات تصادفی نشان می دهد که درآمد خانوارهای شهری و تغییر در میزان حمایت و تشویق مدیران اجرایی از این نوع مخارج تأثیر مثبت و معنی داری بر مخارج مذهبی داشته است. اما بیکاری و تورم با تأثیر منفی معنی داری بر مخارج مذهبی داشته است. اما بیکاری و تورم با داشتن علامت مورد انتظار منفی از معنی داری آماری برخوردار نیست.

کلمات کلیدی