سیاست خارجی، چهار عمل اصلی دارد: شناخت محیط بین‌المللی مبتنی بر فهم وقایع جهانی، تهیه نقشه کلان یا استراتژی برای تأمین منافع ملی، تهیه طرح‌های عملیاتی یا تاکتیک‌های اجرایی برای تحقق استراتژی، دیپلماسی و یا سازمان‌دهی و هدایت نیروها برای تحقق تاکتیک‌ها. تهیه و اجرای سیاست خارجی به شرایط داخلی، فشارهای خارجی، نوع برداشت زمامداران از سیاست خارجی سایر کشورها، فهم وقایع جهانی، برداشت ذهنی کارگزارانِ تصمیم‌گیر از محیط پیرامونی، و دستگاه دیپلماسی کارآمد، بستگی دارد. اگر مناسبات خارجی، فاقد عناصر چهارگانه نام‌ْبرده باشد، می‌توان به‌جای تعبیر سیاست خارجی از مفهوم روابط خارجی، سخن به‌میان آورد. نگارنده کوشش می‌کند با تکیه بر برخی از مآخذ و منابع معتبرِ دوران قاجاری، به این پرسش پاسخ دهد که ماهیت و شیوه اداره مناسبات فرامرزی در دوران پادشاهی قاجاران، بیش‌تر به سیاست خارجی مانند بوده است یا به روابط خارجی؟

کلمات کلیدی