بررسی تغییرات نفوذپذیری سطحی خاک در شبکه‌های پخش سیلاب بر آبخوان که طی سالهای گذشته در سطح کشور احداث شده است، یکی از مهمترین مباحث در این عرصه‌ها می‌باشد. بررسی منابع موجود در این خصوص نشان می‌دهد عمده‌ی مطالعات در عرصه‌های پخش سیلاب در شرایطی انجام شده است که شبکه‌های اجراشده دارای عمر کم یا دفعات سیل‌گیری محدود بوده است. ایستگاه پخش سیلاب بر آبخوان جاجرم در استان خراسان شمالی دارای آمار ثبت شده‌ی 37 مورد سیل‌گیری از سال 1376 می‌باشد. در این تحقیق به منظور بررسی تغییرات نفوذپذیری سطحی خاک در 9 نوار پخش عرصه‌ی آبخوان و در هر نوار 3 نقطه انتخاب شد. همچنین در مجاورت هر نوار در خارج عرصه به عنوان شاهد یک نقطه انتخاب شد و در مجموع در این 36 نقطه آزمایش نفوذپذیری به روش استوانه‌های مضاعف انجام گردید. میانگین نفوذپذیری در نمونه‌های شاهد 22/5 سانتی متر در ساعت است و براساس تقسیم بندی نفوذ سطحی در محدوده‌ی نفوذپذیری متوسط قرار می‌گیرد. همچنین در داخل عرصه که میانگین کلیه‌ی نوارها 27/3 سانتی‌متر در ساعت می‌باشد تغییرات در بازه‌ی 88/0 در نوار اول تا 19/4 سانتی‌متر در ساعت در نوار نهم متغییر است. این تغییرات به دلیل تفاوت دفعات سیل‌گیری در نوارهای نه‌گانه است. کاهش نفوذپذیری در نوارهای مختلف نسبت به شاهد از حداکثر 83 درصد در نوار اول تا 7/11 درصد در نوار هشتم مشاهده می‌شود. نتایج نشان می‌دهد نوارهای 1 تا 3 از نظر نفوذپذیری در رتبه‌ی کمی آهسته قرار گرفته است و نوارهای 4 تا 9 همچنان در سطح متوسط باقی مانده است. در این مقاله علاوه بر بررسی روند تغییرات نفوذپذیری به بررسی رابطه‌ی دفعات سیلگیری با کاهش نفوذپذیری و همچنین عمر مفید شبکه پرداخته شده است.

کلمات کلیدی