مقدمه: کشت و کار و اهلی سازی گیاهان دارویی در رویشگاه طبیعی به حفظ تنوع ژنتیکی و برداشت پایدار کمک می کند. تحت چنین شرایطی نوع اقلیم و خاک گیاهان کشت شده همچون شرایط عرصه است در حالی که کود و نور آفتاب نسبت به عرصه بهتر است. از آنجایی که آلکالوئیدها ترکیبات نیتروژنی هستند، انتظار می رود که افزایش دسترسی نیتروژن با کاربرد کود بتواند نقش مهمی در بیوسنتز و تجمع آلکالوئیدها در گیاهان دارویی داشته باشد. اهداف: هدف از این تحقیق، بررسی تأثیر کودهای زیستی و شیمیایی نیتروژن بر عملکرد کورم و کلشی سین در گیاه دارویی C. kotschyi تحت شرایط رویشگاه بود. روش بررسی: آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار و هشت تیمار شامل سه سطح کود شیمیایی نیتروژن از منبع اوره (50، 100 و 150 کیلوگرم در هکتار کود اوره)، سه سطح کود زیستی نیتروکسین (20، 40 و 60 لیتر در هکتار)، تیمار تلفیقی(100 کیلوگرم اوره + 40 لیتر نیتروکسین در هکتار) و تیمار شاهد (بدون کوددهی) طی سال زراعی 89- 88 در زمینی واقع در رویشگاه طبیعی Colchicum kotschyi (واقع در روستای نقندر، حوالی شهر مشهد در استان خراسان رضوی) انجام شد. صفاتی همچون وزن تر و خشک، درصد وزن خشک، طول و قطر کورم در بوته و عملکرد تر و خشک کورم در واحد آزمایشی، وزن تر و خشک بذر در بوته و میزان کلشی سین به روش کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا اندازه گیری شدند. نتایج: نتایج نشان داد که در کاربرد 40 لیتر در هکتار نیتروکسین بیشترین عملکرد خشک کورم در واحد آزمایشی با میزان g 4/101 حاصل شد و کمترین میزان در تیمار شاهد (39/42 گرم) به دست آمد. عملکرد کلشی سین در واحد آزمایشی در تیمارهای 100 کیلوگرم در هکتار اوره و 40 لیتر نیتروکسین بترتیب با میزان 44/40 و 58/37 گرم، بیشتر از تیمارهای دیگر بود و کمترین میزان آن در تیمار شاهد (56/15 گرم) به دست آمد. بیشترین و کمترین وزن خشک بذر در بوته در تیمارهای شاهد و 150 کیلوگرم اوره بترتیب با میزان 203/2 و 653/0 گرم به دست آمد. نتیجه گیری: به طور کلی سطوح متوسط کودهای شیمیایی و زیستی (100 کیلوگرم نیتروژن یا 40 لیتر نیتروکسین در هکتار) بهترین نتایج را بر عملکرد وزن خشک کورم و عملکرد کلشی سین نسبت به تیمارهای دیگر داشتند.

کلمات کلیدی