تبخیر و تعرق گیاه مرجع (ETo) در تعیین آب مصرفی کشاورزی، مدل‌های اکوسیستم، وضعیت‌های رطوبتی، روابط بارش-رواناب و حفاظت آب و خاک نقش به‌سزایی دارد. اگرچه درستی روش فائو-پنمن-مانتیث (FPM) برای برآورد ETo در نواحی مختلف تائید شده است، ولی نیاز آن به پارامترهای ورودی متنوع، استفاده گسترده از آن ‌را محدود نموده‌است. در این پژوهش مقدار ETo ماهانه در 12 ایستگاه سینوپتیک واقع در 4 ناحیه آب و هوائی ایران با استفاده از 6معادله تجربی و 5معادله تخمینی، محاسبه شد. با مرجع قراردادن روش استاندارد FPM، با استفاده از آمار سال‌های 1990 تا 2003 معادلات مختلف واسنجی شدند. بر اساس آماره ترکیبی IPE در دوره 2007-2004 بهترین معادله در هر یک از ایستگاه‌ها در وضعیت‌های مختلف نبود پارامترهای هواشناسی تعیین گردید. واسنجی با استفاده از معادلات خطی سبب کاهش مقدار خطا در بیش‌تر معادله‌ها و در بیش‌تر ایستگاه‌ها گردید. برآورد مقدار تابش خورشیدی با استفاده از پارامترهای دمائی در نواحی مرطوب و گرم و نیمه‌خشک منجر به کاهش و در مناطق خشک و نیمه‌خشک سبب افزایش دقت معادله‌های تخمینی گردید. در نواحی مرطوب و گرم و نیمه‌خشک اهمیت مقدار تابش خورشیدی بر مقدار ETo به‌وضوح مشخص شد. ضمن آن‌که در نواحی خشک و نیمه‌خشک این موضوع برعکس می‌باشد که نشان دهنده اهمیت بیش‌تر پارامترهای دمایی دراین نواحی می‌باشد. انتخاب معادله مناسب با توجه به این‌که کدام یک از آماره‌های MBE، RMSE، MARE و R2 ملاک قضاوت واقع شوند، منجر به نتایج متفاوتی گردید و در معیار ترکیبی IPE با وزن‌دادن به هریک از آماره‌های مذکور، شرایط انتخاب معادله مناسب بر مبنای دخالت همه آن‌ها فراهم گردید.

کلمات کلیدی