حکیم نظامی گنجه‌ای بزرگترین داستان‌سرا و نامی‌ترین قصه‌پرداز تاریخ ادب پارسی است. گسترة دانش و اطلاعات او سبب شده است تا آثار او نه تنها از نظر ادبی و هنری که از جنبه‌های علمی و اجتماعی نیز درخور بررسی و پژوهش باشد. هرچند این موارد در برابر آفتاب درخشان آفرینش‌های ادبی ـ هنری او مجالی برای خودنمایی نیافته‌اند‏، با این همه تأمل و دقت درآنها‏، زوایای دیگری از توانایی و قدرت نظامی را بر ما آشکار می‌سازد. در این مقاله برخی از مسائل پزشکی که در آثار نظامی بدان‌ها اشاره شده‏، از رهگذر مقایسه با کتابهای مهم پزشکی ـ دارویی کهن، مورد سنجش و ارزیابی قرار گرفته است. این مقایسه و تطبیق با بهره‌گیری از کتابهایی چون قانون‏، هدایة المتعلـّمین فی‌الطب، الابنیه عن حقایق الادویه و… انجام شده و در آخر به این نتیجه رسیده است که وسعت آگاهی و دانش نظامی از علم پزشکی درخور توجه و تأمل است و چه بسا او این اندوخته‌ها را به طور مستقیم از کتب طبـّی گذشته به دست آورده باشد.

کلمات کلیدی