یکی از موارد لازم جهت توسعه سامانه‌های جابه‌جایی و پس از برداشت میوه‌های تازه، داشتن اطلاعات کافی در خصوص نحوه کاهش آسیب‌های مکانیکی برای هر محصول است. تحقیق حاضر به منظور تعیین و مقایسه حساسیت پنج رقم سیب تولیدی منطقه خراسان به بار ضربه‌ای صورت پذیرفته است. بدین منظور 5 رقم سیب منطقه خراسان (شامل ارقام عروس، عباسی، لبنانی‌زرد، لبنانی‌قرمز، گلشاهی) توسط دو سطح ضربه زننده تخت و گرد با سه سطح انرژی ضربه‌ای (976/0، 590/0، 276/0 ژول) با پنج تکرار توسط دستگاه ضربه نوع آونگی تحت بارگذاری ضربه‌ای قرار گرفت. در هر آزمایش متغیرهای عمق و قطر لهیدگی اندازه‌گیری و حجم و حساسیت به لهیدگی با استفاده از روابط برآورد شدند. نتایج به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد تأثیر فاکتور‌های رقم، انرژی ضربه و نوع سطح ضربه زننده در سطح احتمال 1% بر قطر و عمق لهیدگی معنی‌دار است. رقم عروس با میانگین 25 میلی‌متر بیشترین قطر لهیدگی و رقم گلشاهی با میانگین 11 میلی‌متر بیشترین عمق لهیدگی را نشان داد. همچنین به طور میانگین حجم لهیدگی‌های ایجاد شده در برخورد با سطح تخت بیشتر از سطح گرد بود. نتایج تجزیه واریانس داده‌های حساسیت به لهیدگی نشان داد تأثیر فاکتورهای رقم، انرژی ضربه و انحنای سطح ضربه زننده در سطح احتمال 1% بر حساسیت به لهیدگی معنی‌دار است. مقایسه مقادیر میانگین حساسیت به لهیدگی در رقم‌های مختلف نشان داد بین رقم‌های عباسی، لبنانی‌قرمز و لبنانی‌زرد به ترتیب با مقادیر میانگین 71/3، 95/3 و 12/4 میلی لیتر بر ژول اختلاف معنی‌داری در سطح 1% وجود ندارد، لیکن رقم گلشاهی و عروس به ترتیب با مقادیر میانگین 29/5 و 23/6 میلی لیتر بر ژول حساسیت به لهیدگی بالاتری داشتند. با توجه به استاندارد درجه‌بندی سیب آمریکا، لهیدگی رقم‌های عباسی و لبنانی‌قرمز در ضربه با انرژی 276/0 ژول در محدوده مجاز درجه یک است، در حالی که سایر ارقام در اثر اعمال این ضربه از محدوده مجاز خارج می‌شوند.

کلمات کلیدی