مسئله تقابل یا تطابقعین و ذهن از ابتدای تاریخ فلسفه، ذهن متفکران را به خودمشغول داشته است. در میان این متفکران بزرگ ملاصدرا و کانت دوگانگی ذهن و عین را نامقبول دانسته و قائل به نوعی یگانگی شده اند. این مسئله در ملاصدرا امری محرز است، اما در کانت به رغم تأکید ویژه وی بر اهمیت آن، به جهت غموض بسیار شدید مسئله، تا کنون بسان امری ناشناخته باقی مانده است. این جستار مدعی است که کانت اگرچه در ابتدا از تبعیت عین از ذهن سخن می گوید، اما در نهایت نوعی یگانگی آن دو را پذیرفته است. این مسئه که در کارکرد وحدت استعلایی ادراک نفسانی نهفته است با اتحاد عاقل و معقول در ملاصدرا قابل بحث و بررسی است.

کلمات کلیدی