هراس اخلاقی (moral panic) به حساسیت بالای مردم به برخی مسائل اجتماعی که نوعاً به عنوان تهدید نظم اجتماعی مطرح می شود، گفته می شود. این آموزه نخستین بار توسط استنلی کوهن در سال 1972 مطرح شد. وی هراس اخلاقی زمانی بروز می کند که شرایط، حالت، فرد و یا گروهی از افراد به عنوان تهدیدی برای ارزش ها و علایق اجتماعی معرفی می شوند. در نظریه کوهن دو دسته از افراد نقشی کلیدی دارند: نخست افرادی که هنگام احساس خطر برای ارزش های غالب فرهنگی یا اجتماعی هراس اخلاقی را دامن می زنند. این افراد کارفرمایان اخلاقی نام گرفته اند. از سوی دیگر، افرادی که متهم به نقض نظم اجتماعی می شوند، جماعت اهریمنی خطاب می شوند. هراس اخلاقی با خصوصیاتی نظیر نگرانی، خصومت، اجماع، پاسخ نامتناسب و ناپایداری شناخته می شود. نقش رسانه ها در ایجاد هراس اخلاقی انکارناشدنی است. رسانه ها با جنجال آفرینی و شایعه پراکنی به آشوب های اخلاقی دامن می زنند و خواسته یا ناخواسته هراس اخلاقی را به وجود می آورند. برای ایجاد هراس اخلاقی نیازی به وجود عمد در اقدامات رسانه ها نیست، بلکه کافی است که رسانه ها با گزینشگری رسانه ای اقدام به انتشار اخبار و داده ها نمایند و همین امر می تواند نگرانی، اضطراب و هراس را در دل مردم ایجاد نماید. هراس اخلاقی تنها به دلیل شوک و هراس ایجاد شده مد نظر قرار نمی گیرد، بلکه هراس اخلاقی سبب می شود تا پاسخی نامتناسب به آسیب مورد نظر داده شود و این امرمی تواند آسیب های بیشتر را به دنبال داشته باشد و یا سبب شود جامعه از توجه به آسیب های مهم تر بازبماند.

کلمات کلیدی