کرفس کوهی( .Kelussia odoratissima Mozaff) از تیره چتریان از گونههای شناخته شده دارویی بومی مراتع ایران بوده که تاکنون وجود آن در سایر مناطق جهان گزارش نشده است. به دلیل برداشت بی‌رویه آن در اوایل دوره رویشی و زمان نسبتا زیاد موردنیاز برای استقرار و تولید بذر, این گیاه فرصت تجدید حیات و تولید بذر را نداشته و به همین دلیل از گیاهان در معرض انقراض ایران محسوب می‌شود. پیشرفت‌های صورت گرفته در زمینه کشت بافت می‌توانند کارآیی بسیاری در تکثیر گیاهان در معرض خطر انقراض و همچنین افزایش توان ژنتیکی گیاهان دارویی داشته باشند. به‌منظور بررسی تاثیر تیمارهای هورمونی بر القای کالوس از گیاهچه‌های استریل ریزنمونه تهیه گردید. تیمارها شامل محیطکشت پایه MS به همراه سطوح مختلف هورمون ( 2-4-D(5/0, 1 و2 یا a1,a2,a3) + Kin(0, 5/0 و 1 یا b1,b2,b3) و محیطکشت پایه MS به همراه ( NAA(5/0, 1 و2 یا a4,a5,a6)+ BA(0, 5/0 و1 یا b4,b5,b6) بود. پس از یک ماه میزان رشد, وزن و درصد کال‌زایی اندازهگیری و مقایسه شد. با در نظر گرفتن صفات فوق بیشترین اندازه کالوس(41/6 میلی‌متر) و بیشترین درصد کال‌زایی (93%) در غلظت ((mgl-1 5/0) Kin +(mgl-12) (2,4-Dو بیشترین وزن کالوس (1408/0 گرم) در غلظت ((mgl-1 1) NAA + (mgl-15/0) BA) بدست آمد. سپس به منظور بررسی کالوسها در شرایط محیط مایع و ایجاد سوسپانسیون سلولی, ترکیب های هورمونی برگزیده ((2)2-4-D +(5/0)Kin) و ((2)NAA+ (5/0) BA ) در دو محیط MS و B5 با سه سطح انتی‌اکسیدان (PVP,PVPP و PVP+PVPP) جمعا 12 تیمار در 4 هفته متوالی ارزیابی شدند. نتایج تفاوت معنی‌داری در سطح 5% بین عوامل موثر بر وزن خشک سلول را نشان داد درحالیکه این عوامل بر روی وزن تر تاثیر معنیداری نداشتند. بیشترین وزن تر و خشک مربوط به محیط B5 با PVP (1/0) به میزان 6940/1 گرم بود. وزن تر و خشک سلول در طی هفتههای متوالی روند افزایشی را نشان داد.

کلمات کلیدی