هدف از پژوهش حاضر، مقایسه میزان استفاده و میزان سودمندی حاصل از راهبردهای خود تنظیمی‌در میان ورزشکاران بود. جامعة آماری‌این پژوهش را 260 ورزشکار مرد و زن از استان­های آذربایجان شرقی و غربی از رشته­های مختلف گروهی و انفرادی تشکیل می‌دهند که حداقل پنج سال سابقة ورزشی دارند. به همین منظور 163 ورزشکار به صورت تصادفی ساده به عنوان گروه نمونه انتخاب شد. شرکت‌کنندگان پرسش‌نامه مقیاس تنظیم احساسات (Terry & et al، 2007) را تکمیل کردند که شامل 37 مورد از استراتژی تنظیم خلق (خستگی، خشم، افسردگی، سردرگمی، سرزندگی و تنش) بوده و میزان استفاده و سودمندی‌این استراتژی‌ها را می‌سنجد. روایی صوری‌این پرسش‌نامه توسط 10 نفر از روان‌شناسان ورزشی تایید شده است. پایایی پرسش‌نامه نیز از طریق مطالعه راهنما برای پایایی درونی سوالات روی تعداد 10 پرسش‌نامه به دست آمد (0/ 05>R= 0/ 76 ، P). از آمار توصیفی برای توصیف جمعیّت نمونه و آمار استنباطی روش آزمون تحلیل واریانس یکطرفه در سطح معنی‌داری 05/ 0 >P استفاده شد. نتایج نشان داد که «دوش گرفتن» برای خستگی، «سخنان نیروزا» برای تنش، «عملی کردن احساس» برای سرزندگی، «اجتناب از عامل احساس» برای سر درگمی، «تنها بودن» برای خشم و «کنترل افکار به شکل مثبت» برای افسردگی بیشترین میزان به کارگیری را داشتند. اثربخش‌ترین راهبردها برای هر بُعد خلقی عبارت بودند از: «اجتناب از عامل احساس» برای خشم، افسردگی و سر درگمی ‌با نسبت‌های متفاوت، «دوش گرفتن» برای خستگی، «کنترل افکار به شکل مثبت» برای تنش و «گوش دادن به موسیقی تند» برای سرزندگی. نتایج تحلیل واریانس یک طرفه نشان داد که از لحاظ میزان به کارگیری، در ابعاد خلقی خستگی و سردرگمی ‌و از لحاظ میزان سودمندی در ابعاد خلقی افسردگی، سرزندگی و تنش، تفاوت­های معنی­داری بین گروه­ها وجود دارد (05/ 0 >P ). با توجّه به‌شناسایی استراتژی‌های مؤثّر در تنظیم خلق می‌توان گفت که افراد می­توانند خلق خود را کنترل کنند و خلق منحصراً عکس العملی به عوامل خارجی نیست. با توجّه به رابطه بین خلق و عملکرد، بررسی تحقیقات بیشتر در‌این زمینه پیشنهاد می‌شود.

کلمات کلیدی