«ضالّ» با توجه به معنای لغوی و کاربرد آن در شماری از آیات قرآن، به کسی گفته می‌شود که به هدایت آسمانی راه ندارد و این هدایت آسمانی اعم از آگاهی از اسرار غیب یا بهره‌مندی از وحی الهی است. کاربرد آن درباره انبیاء الهی نیز در چارچوب همین معناست: آنجا که در داستان حضرت یوسف(ع)، برادران وی، فرزندانِ پیامبر خدا، در دو مورد پدرشان حضرت یعقوب(ع) را «ضالّ» می‌خوانند:‌ ﴿إِنَّ أَبَانَا لَفِی ضَلالٍ مُبِینٍ﴾ (یوسف/8) و ﴿تَاللَّهِ إِنَّکَ لَفِی ضَلالِکَ الْقَدِیمِ﴾ (یوسف/95) به معنای انکار اطلاع یعقوب (ع) از اخبار و اسرار غیبی‌ای چون: منتخب الهی بودن یوسف (ع) در بار اول و زنده بودن او بعد از گذشت چندین سال در بار دوم است. «ضالّ» بودن حضرت موسی(ع) در بیان خودش: ﴿قَالَ فَعَلْتُهَا إِذًا وَ أَنَا مِنَ الضَّالِّینَ﴾ و پیامبر اکرم (ص) در بیان خدا: ﴿وَوَجَدَکَ ضَالاً فَهَدَى﴾ نیز به زمان پیش از نبوت ایشان و بهره‌مند نبودنشان از وحی الهی اشاره دارد.

کلمات کلیدی