خانواده گاوماهیان با بیش از 1700 گونه یکی از بزرگترین خانوادههای ماهیان محسوب میگردد که دارای پراکنش جهانی بوده و درعینحال بررسی روابط فیلوژنتیکی آنها بهویژه در سطح زیرخانواده همواره مدنظر بوده است. تکثیر و تعیین توالی نوکلئوتیدهای برای اولین بار، این امکان را فراهم آورد Periophthalmus waltoni 13 نمونه از گلخورک والتونی b ژن میتوکندریایی سیتوکروم تا نخستین بار موقعیت فیلوژنتیکی این گونه بومی خلیجفارس و دریای عمان نسبت به سایر گونهها و جنسهای زیرخانواده و فواصل ژنتیکی محاسبه شده نشان Maximun Likelihood مشخص شود. بررسی توپولوژی درخت حاصل از Oxudercinae از سواحل غربی قاره آفریقا قرار دارد. به نظر میرسد که Periophthalmus barbarus قرابت نزدیکی با گونه P. waltoni داد که از بازماندگان فون دریای تتیس باشند. مطالعات انجام شده، بر اساس صفات مورفولوژیکی P. barbarus و P. waltoni هر دو گونه تقسیم کرده است و نزدیکترین خویشاوند این Oxudercini و Periophthalmini را به دو قبیله Oxudercinae زیرخانواده ،D-loop و Cytb معرفی میکند. دادههای مولکولی مربوط به ژنهای میتوکندریایی Amblyopinae زیرخانواده را زیرخانواده را به دو قبیله نامعتبر و همچنین دو زیرخانواده ذکر شده را تک نیا نمیداند. قابلذکر است Oxudercinae تقسیمبندی زیرخانواده که در چندین مورد، فاصله ژنتیکی بین دو جنس از دو قبیله مختلف کمتر از فاصله ژنتیکی بین دو جنس متعلق به یک قبیله یکسان درون Amblyopinae انتخاب شد ولی فواصل ژنتیکی نشان داد که Amblyopinae میباشد. در مطالعه حاضر، برون گروه از قرار گرفته است و نمیتوان آنها را تاکسونهای خواهری در نظر گرفت. افزایش مطالعات مولکولی روی تاکسونهای Oxudercinae به مشخص شدن موقعیت تاکسونومیکی اعضای این دو زیرخانواده و ادغام احتمالی Amblyopinae و Oxudercinae دو زیرخانواده چهار جمعیت گلخورک والتونی جمعآوری ،(Geometric morphometrics) آنها کمک خواهد کرد. در روش ریختسنجی هندسی شده از مناطق گواتر ( 41 )، جاسک ( 35 )، حله ( 46 ) و ماهشهر ( 37 ) با استفاده از 17 لندمارک مورد مقایسه قرار گرفتند. ریختسنجی هندسی جمعیتهای مختلف را به میزان بیش از 90 % جدا نمود ولی جدایی نرها و مادهها از نظر آماری معنیدار نبود .قابلذکر است که دو ایستگاه اول در دریای عمان و دو ایستگاه دوم در خلیجفارس قرار گرفتهاند و تفاوتهای ریختی موجود بین جمعیتها احتمالاً D- و Cytb با شوری و دمای این ایستگاهها ارتباط معنیداری دارد. در آینده بسیار نزدیک، مطالعات مولکولی بر مبنای ژنهای مشخص خواهد کرد که آیا تفاوتهای ریختی مبنای ژنتیکی دارد یا بر اثر تأثیر متغیرهای فیزیکوشیمیایی خلیجفارس و دریای loop عمان به وجود میآیند

کلمات کلیدی