امروزه رشد روز افزون جمعیت و گسترش ارتباط‌های شهری، لزوم توسعه ی فرودگاه‌ها به عنوان بخش مهمی از برنامه‌های حمل و نقلی، ترابری بار و جابه‌جایی مسافر را مشخص می‌نماید. روند توسعه‌ی فرودگاه‌ها به عنوان سازه‌هایی پیچیده، فرآیندی زمانبر بوده و عواملی مانند: شرایط اقتصادی و اجتماعی، مشخصات عملیاتی، ویژگی‌های فنی و مباحث امنیتی، بر کارایی عملکرد آن تاثیرگذارند. در این راستا ارزیابی و شناخت سطوح موانع پروازی، به عنوان یکی از مهمترین فاکتورها در روند توسعه ی فرودگاه‌ها اهمیت به سزایی داشته، به طوریکه گزینه‌هایی دقیق و پیشگیرانه را به منظور بهبود فرآیندها ارائه می‌دهد. لذا در این مقاله، با توجه به ضوابط و استانداردهای ملی و بین المللی، پارامترهای دخیل در روند توسعه ی فرودگاهها بررسی شده و اولویت‌ باند‌های موجود جهت تصمیم گیریهای آتی ارزیابی می‌گردد. بدین منظور، در فرودگاه مطالعاتی بیرجند وضعیت هر یک از باندهای موجود از لحاظ مولفه‌هایی نظیر: توپوگرافی، پوشش گیاهی، هیدرولوژی، جهت باد، نزدیکی اراضی شهری، سیستم روشنایی، شیب و طول باند بررسی شده و المانهای مکانی مرتبط، در محیط سیستم اطلاعات مکانی (GIS) آماده‌سازی می‌گردند. سپس لایه‌های خروجی در چارچوبی هدفمند تلفیق شده و توسط روش تاپسیس TOPSIS)) اولویت‌ هفت باند از باندهای موجود، در شش گام عملیاتی، تعیین می گردد. در نهایت، با در نظرگرفتن نتایج عددی به‌دست آمده و اطلاعات میدانی موجود، باند نمونه معین شده و جهات توسعه آتی فرودگاه مشخص می‌گردد. نتایج حاصل از مقایسه‌ی باندها در فرودگاه بیرجند مبین آنست که باند 28 با رتبه‌ی 66/0 بهترین گزینه، باند 08 با ارزش 24/0 بدترین آلترناتیو، امتداد شرقی مناسب‌ترین جهت و راستای جنوب غرب بدترین امتداد به منظور توسعه آتی فرودگاه هستند.

کلمات کلیدی