پسته یکی از محصولات عمده ­ی ارزآور صادراتی ایران است که توسط کشورهای محدودی در جهان عرضه شده و متقاضیان زیادی در بازار جهانی دارد. در این بررسی با استفاده از آمار سال­های 1980- 2010 میلادی و با رهیافت خود توضیح برداری (VAR)، تحلیل­ های واکنش به ضربه و تجزیه واریانس خطای پیش­ بینی، عوامل موثر بر عرضه و تقاضای صادرات پسته ایران مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج به­ دست آمده از الگوی هم جمعی نشان­ دهنده­ ی آن است که هر یک از متغیرهای میانگین درآمد کشورهای وارد­کننده، نرخ واقعی ارز و تولید داخلی پسته، با عرضه و تقاضای صادرات پسته ایران در بلند­مدت رابطه مثبت و معنادار خواهند داشت، درحالی­که تولید در دیگر کشورها و قیمت داخلی پسته در بلند­مدت با عرضه و تقاضای صادراتی محصول، رابطه منفی و معنادار دارند. همچنین تجزیه واریانس خطای پیش ­بینی نشان­ دهنده آن­ است که بیشترین تاثیر­گذاری بر نوسانات عرضه صادرات پسته در ایران از خود متغیر ناشی می­ شود و موثرترین عامل بر نوسانات تقاضای جهانی صادرات نیز، متغیر عرضه صادرات ایران بوده و پس از آن در بلندمدت قیمت صادراتی ایران نیز تاثیر گذار خواهد بود.

کلمات کلیدی