سرده ( جنس ) Cirsium Adans یکی از سرده های خانواده کاسنی (Asteraceae) و متعلق به تبار Cynareae است و تاکنون 250-300 گونه آن از سراسر دنیا گزارش شده است. بر اساس فلورا ایرانیکا (10) این سرده دارای 5 بخشه، 7 زیر بخشه، 28 گونه و 10 رقم ( واریته ) در ایران می باشد که از میان آنها 7 گونه بومی ایران است. با بررسی های به عمل آمده مشخص شد که این سرده در خراسان 10 گونه دارد که در این قاله 8 گونه آن مورد بررسی قرار گرفتند بشرح زیر : Cirsium congestum Fisch .& C.A.Mey.،C. Bornmulleri Sint. Ex Bornm.، C. strigosum (M.B.)M.B.، C. osseticum (Adams) Petrak.، C. turkestanicum (Regel) Petrak.، C. vulgare (Savi) Ten.، C.rhizocephalum C.A. Mey.، C. arvense (L) Scop. پس از مطالعات ریخت شناسی، شکل کلی گیاه و طرح اجزاء گل رسم شده و کلید گونه ها و نقش پراکنش آنها تهیه گردید. و در نهایت نمونه های مورد مطالعه با نرم افزار ،SPSS و از طریق تجزیه خوشه ای به روش Ward تجزیه و تحلیل شدند. با مطالعات انجام شده مشخص شد که گونه های سردهCirsium در صفات ریخت شناسی برگ، شکل کپه ( کاپیتول ) و شکل اندازه ای برگهای گریبان تفوت بیشتری نشان می دهد تا ساختار گلچه ها، نوع کرک و وضع تراکم متفاوت آنها در دو سطح فوقانی و تحتانی برگ از ویژگی های بارز جدا کننده گونه ها است. نتایج حاصل از مطالعات آرایه شناسی (تاکسونومی) عددی طبقه بندی کلاسیک ( رده ای ) را مورد تایید قرار می دهد. بعنوان مثال بر اساس این نتایج گونه های C. osseticum و C. strigosum بیشترین درصد نزدیکی و قرابت را به یکدیگر نشان می دهند و هر دو متعلق به بخش Sect، Epitrachys هستند، در حالی که گونه C. arvense که متعلق به Sect Cephalonoplos است و گونه Sect. Pseudepitrachy می باشد، بیشترین اختلاف را با یکدیگر نشان می دهند که متعلق به دو بخش جداگانه و دور از هم می باشند

کلمات کلیدی