سالیسیلیک اسید (SA) یک تنظیم کننده رشد گیاهی است که نقش آن در مسیر پیام رسانی در پاسخ به تنش های مختلف زیستی و غیر زیستی تأیید شده است. به منظور بررسی تأثیر سطوح مختلف SA بر صفات مورفوفیزیولوژیک مربوط به مراحل جوانه زنی و گیاهچه ای دو رقم نخود، دو آزمایش جداگانه در پژوهشکده علوم گیاهی دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1388 صورت گرفت. آزمایش اول، با 4 غلظت SA (0، 25/0، 5/0 و 75/0 میلی مولار) و 4 سطح تنش خشکی ناشی از پلی اتیلن گلایکول 6000 (0، 4/0-، 8/0- و 2/1- مگاپاسکال) و آزمایش دوم با 3 غلظت SA شامل: 0، 5/0و 1 میلی مولار و دو شرایط تنش خشکی ( 25% ظرفیت زراعی) و بدون تنش (100% ظرفیت زراعی) انجام شد. هر دو آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در شرایط کنترل شده انجام شد. در آزمایش اول، بذور قبل از کشت در محلول SA با غلظت های مختلف خیسانده شدند و جوانه زنی و رشد گیاهچه ها مورد ارزیابی قرار گرفت. در آزمایش دوم، 15، 25 و 35 روز بعد از کاشت بذر ها، محلول سالیسیلیک اسید (5/0 و 1 میلی مولار) و آب مقطر (به عنوان شاهد) بر روی برگ ها اسپری شدند. نتایج نشان داد در مرحله ی جوانه زنی، تنش خشکی درصد و سرعت جوانه زنی را کاهش داد اما طول ریشه چه و نسبت طول و وزن خشک ریشه چه به ساقه چه بهبود یافت. پیش تیمار بذور با محلول SA نیز موجب کاهش جوانه زنی شد. در آزمایش دوم تنش خشکی وزن خشک اندام هوایی و ریشه، سطح برگ، سطح ریشه، پتانسیل آب برگ و مقدار کلروفیل کل را به صورت معنی داری کاهش داد. در شرایط تنش خشکی، SA طول و قطر ریشه و R/S را نسبت به شاهد افزایش داد. تنش خشکی مقاومت روزنه ای را بصورت معنی داری افزایش داد ولی SA تأثیر چشمگیری بر مقاومت روزنه ای نداشت. نتایج آزمایش مؤید این است که SA در غلظت های 5/0 و 1 میلی مولار می تواند پتانسیل آب برگ ارقام نخود را در شرایط تنش خشکی بهبود بخشد. در این آزمایش به نظر می رسد رقم MCC361 در مقایسه با رقم MCC414 از مقاومت به خشکی بالاتری برخوردار است.

کلمات کلیدی