اندازه گیری فلورسانس کلروفیل روشی سریع و غیر تخریبی است که بعنوان شاخصی مهم برای شناسایی ارقام متحمل به تنش های محیطی از جمله تنش یخ زدگی مورد استفاده قرار گرفته است. به منظور بررسی امکان استفاده از پارامترهای فلورسانس کلروفیل در ارزیابی تحمل اکوتیپ های چند ساله چاودار به تنش یخ زدگی آزمایشی بصورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. عامل های مورد مطالعه شامل 10 اکوتیپ چاودار (264، 941، 8425، 15771، 1587، 14947، 591، 1275، 3857 و 12640)، 9 دمای یخ زدگی (0، 3- ، 6- ، 9- ، 12- ، 15- ، 18- ، 21- و 24- درجه سانتی گراد) و چهار مرحله اندازه گیری حداکثر کارائی فتوسیستم II در دوره ی بازیابی گیاه پس از اعمال تنش یخ زدگی (12، 24، 48 و 96 ساعت) بودند. حداکثر کارایی فتوسیستم II در گیاهچه های چاودار مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که اکوتیپ های چاودار تا دمای 18- درجه سانتی گراد از نظر حداکثر کارایی فتوسیستم II تفاوت معنی داری نداشتند، اما در دماهای 21- و 24- درجه سانتی گراد و با گذشت زمان بازیابی از 12 به 24 ساعت حداکثر کارایی فتوسیستم II کاهش یافت. از نظر دمای کاهنده 50 درصد حداکثر کارائی فتوسیستم II بین اکوتیپ های چاودار تفاوت معنی داری وجود داشت، به طوری که در 12 ساعت بعد از اعمال تنش یخ زدگی اکوتیپ 12640 در دمای 8/24- درجه سانتی گراد به 50 درصد کاهش حداکثر کارائی فتوسیستم II خود رسید و اکوتیپ 264 و941 نیز به ترتیب با 2/20- و20- درجه سانتی گراد بالاترین دمای کاهنده 50 درصد حداکثر کارایی فتوسیستم II را دارا بودند. بین حداکثر کارایی فتوسیستم II با درصد نشت الکترولیت ها و درصد بقاء همبستگی معنی داری وجود داشت که نشاندهنده پتانسیل مناسب شاخص مذکور برای تشخیص سریع ارقام حساس و متحمل به تنش یخ زدگی در چاودار می باشد.

کلمات کلیدی