کاربرد کودهای آلی یکی از مهمترین راهکارهای تغذیه ای گیاه در مقایسه با کودهای شیمیایی بویژه در شرایط مدیریت ارگانیک گیاهان دارویی است. به منظور مطالعه اثر کودهای مختلف آلی و شیمیایی بر عملکرد، اجزای عملکرد و ویژگی های کیفی گیاه دارویی اسفرزه (Plantago ovata)، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 10 تیمار و سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال زراعی91-1390 اجرا شد. تیمارها شامل سه سطح کود نیتروژن (25، 50 و 75 کیلوگرم در هکتار)، سه سطح کود گاوی (5، 10 و 15 تن در هکتار)، سه سطح ورمی کمپوست (2، 4 و 6 تن در هکتار) و شاهد بودند. نتایج نشان داد که اثر کودهای مختلف بر تمامی صفات مورد مطالعه بجز میزان تورم اسفرزه معنی دار (05/0p≤) بود. بطوریکه بهترین حالت برای تیمارهای 6 تن ورمی کمپوست و 15 تن کود گاوی مشاهده شد. بیشترین عملکرد دانه (4/548 کیلوگرم در هکتار) برای 6 تن ورمی کمپوست حاصل شد که نسبت به شاهد 26 درصد افزایش نشان داد. با افزایش مقدار کودهای آلی محتوی موسیلاژ، فاکتور تورم و میزان تورم اسفرزه افزایش یافت، درحالیکه افزایش مقدار کود شیمیایی سبب کاهش این صفات کیفی شد. بیشترین محتوی موسیلاژ و فاکتور تورم برای 15 تن کود گاوی (به ترتیب با 3/35 درصد و 4/13 میلی لیتر) بدست آمد. بدین ترتیب، با توجه به تأثیر مثبت کودهای آلی بر عملکرد کمی و کیفی اسفرزه در مقایسه با کود شیمیایی، چنین بنظر می رسد که این نهاده های آلی می توانند جایگزین مناسبی برای بهبود رشد و عملکرد گونه های دارویی نظیر اسفرزه در نظام های کم نهاده باشند.

کلمات کلیدی