برنامه‌ریزی، مدیریت و بهره‌برداری از ذخایر سدها به‌ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک نیاز به برآوردهای مطمئن از تبخیر دارد. این وضعیت در شرایطی مانند سد دوستی که منبع استراتژیک تأمین بخش وسیعی از آب شرب مشهد نیز می‌باشد، اهمیتی دوچندان می‌یابد. در این تحقیق تلاش شده است با استفاده از بیلان انرژی دریاچه سد دوستی، میزان تبخیر برآورد گردیده و در عین حال برخی روش‌های دمایی و ترکیبی، مورد ارزیابی قرار گیرند. به این منظور 10 روش معتبر برآورد تبخیر در قالب گروه‌هایی مبتنی بر بیلان انرژی، تشت، تابش ـ دما و روش‌های ترکیبی مورد استفاده قرار گرفت. با توجه به کمبود داده‌های مورد نیاز، به‌ویژه برای بیلان انرژی و برخی روش‌های منتخب، اندازه‌گیری‌های میدانی از دریاچه سد دوستی برای دوره زمانی یک‌ساله،انجام گردید. نتایج بیلان انرژی به عنوان روش استاندارد، میزان تبخیر سالانه را درحدود 9/69 میلیون مترمکعب از دریاچه سد دوستی برآورد نمود. سایر روش‌ها مقدار تبخیر سالانه رادر حدود 39 تا 99 میلیون مترمکعب برآورد نموده‌اند. نتایج ارزیابی شدت تبخیر حاصل از روش‌های مورد استفاده در مقیاس زمانی روزانه و ماهانه، حاکی از ضعف برخی معادلات ترکیبی و نیز داده‌های مربوط به تشت می‌باشد. از طرفی حصول نتایج نسبتاً دقیق از روش‌هایی که صرفاً تکیه بر داده‌های دمایی و یا تابشی (جنسن ـ هیز و مککینک) دارند از نتایج قابل توجه این تحقیق است؛ دقت این روش‌ها با توجه به کمبود شدید داده‌های مورد نیاز، قابل اعتماد و در دسترس در اغلب دریاچه‌ها و مخازن سدها می‌تواند در بهبود برنامه‌ریزی‌ها و مدیریت این سامانه‌های آبی، راه‌حلی نوید بخش باشد.

کلمات کلیدی