به منظور بررسی تأثیر مقادیر مختلف بقایای اندام های هوایی آفتابگردان بر جمعیت، تراکم، زیست‌توده و تنوع علف های هرز و اجزای عملکرد و عملکرد بیولوژیکی و دانه نخود (Cicer arietinum L.)، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال زراعی 92-1391 در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. تیمارها شامل مصرف صفر، 625، 1250، 1875 و 2500 کیلوگرم در هکتار بقایای اندام های هوایی آفتابگردان بر اساس 5/2 تن در هکتار بودند. صفات مورد بررسی شامل تراکم، زیست‌توده و شاخص تنوع شانون- وینر علف های هرز در دو مرحله نمونه برداری، ارتفاع ساقه اصلی، فاصله اولین غلاف از سطح خاک، اجزای عملکرد شامل تعداد شاخه فرعی، تعداد غلاف، تعداد دانه و وزن 100 دانه و عملکرد بیولوژیکی و دانه نخود بود. نتایج نشان داد که 14 گونه علف هرز از 10 خانواده طی دو مرحله نمونه برداری مشاهده شد که در این میان، گندمیان با چهار گونه غالب ترین خانواده بود. اثر مقادیر بقایای آفتابگردان بر تراکم، زیست‌توده و شاخص تنوع شانون- وینر علف های هرز در هر دو مرحله نمونه برداری معنی دار (01/0p≤) بود. با افزایش مصرف بقایای آفتابگردان تراکم و زیست‌توده علف های هرز در هر دو مرحله نمونه برداری کاهش یافت. پایین ترین شاخص تنوع شانون- وینر علف های هرز در مرحله اول و دوم نمونه برداری به ترتیب با 2/0 و 03/0 به تیمار 2500 کیلوگرم در هکتار بقایای آفتابگردان اختصاص داشت. همچنین خصوصیات رشد، اجزای عملکرد و عملکرد نخود به طور معنی داری تحت تأثیر مقادیر بقایای آفتابگردان قرار گرفت (01/0p≤). بالاترین عملکرد بیولوژیکی و دانه نخود به ترتیب برابر با 9/237 و 2/97 کیلوگرم در هکتار برای تیمار 2500 کیلوگرم در هکتار بقایا مشاهده گردید. چنین به نظر می رسد که افزایش مصرف بقایای آفتابگردان با کاهش رشد علف های هرز و بهبود خصوصیات خاک، موجب بهبود رشد و عملکرد نخود شده است. بدین ترتیب، در راستای دستیابی به اصول کشاورزی پایدار می توان مصرف بقایای اندام های آفتابگردان را برای کنترل علف های هرز و بهبود عملکرد نخود به عنوان یکی از حبوبات مهم و ارزشمند مدنظر قرار داد.

کلمات کلیدی